Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Arastirma Kurumu (TÜBITAK), 2020 yili 1. döneminde bir sonraki dönemi beklemeden basvuru yapilmasina imkân saglanan ARDEB-1001 projelerinin bilimsel degerlendirme sonuçlarini açikladi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü ögretim üyesi Doç. Dr. Hüseyin Hüsnü Kayikçioglu'nun yürütücülügünü yaptigi "Organik Atik Yönetiminde Yenilesimci Kompostun Toprak Katki Maddesi Olarak Kullanim Potansiyeli: Üretim Teknolojisi, Iklim Degisikligiyle Mücadele, Toprak Kalitesi ve Bitki Gelisimi Açisindan Degerlendirilmesi" baslikli proje desteklenmeye uygun bulundu.
Ege Üniversiteli bilim insanlari öncülügünde hazirlanan projelerin TÜBITAK tarafindan desteklenmeye devam ettigini söyleyen Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, "2020 yili 1. döneminde TÜBITAK-1001 programi kapsaminda sunulan ve yapilan inceleme sonucunda "C+" alarak bir sonraki dönemi beklemeden tekrar basvuru hakki elde edilen proje, Üniversitemiz yürütücülügünde bu dönem desteklenmesine karar verilen 13 projeden birisi oldu. Ziraat Fakültemiz ögretim üyesi Doç. Dr. Hüseyin Hüsnü Kayikçioglu'nun yürütücülügünü yaptigi proje; üniversite, kamu ve özel sektör isbirligi ile hazirlandi. Proje ekibimizi tebrik eder, basarilar dilerim" diye konustu.
Projenin detaylari ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. Hüseyin Hüsnü Kayikçioglu, "Toprak, en hayati dogal kaynaklardan biridir. Milyonlarca insan için gida üretmekle birlikte dünya ekonomisine katki sunan endüstriler için de hammadde saglamaktadir. Öte yandan hizli nüfus artisi ve tüketim, toprak kirliligi tehlikesini de beraberinde getirmistir. Atik yönetimi ve biyoteknolojik yaklasim interaksiyonuyla optimize edilen tarimda yenilesimci kompost kullanimi; toprak, su ve biyoçesitlilik açisindan var olan kapasiteyi koruyarak sürdürülebilir kilmak açisindan stratejik öneme sahiptir" dedi.
Ülkemizde tavukçuluk sektörünün gelismesiyle atik diski üretiminin çevre açisindan endise verici boyutlara ulastigini ifade eden Doç. Dr. Kayikçioglu, "Gübrenin nasil bertaraf edilecegi, kanatli endüstrisinin sürdürülebilir gelisimini kisitlayan önemli bir sorun haline gelmistir. Herhangi bir islemden geçirilmeden kullanilma potansiyeli bulunmayan tavuk gübresi için kompostlastirma uygun bir alternatif olabilir. Bu baglamda geleneksel kompostlamanin dezavantajlari olan uzun kompostlastirma sürelerine, nihai ürünün heterojen dogasina, bitki besin elementi kayiplarina, sera gazi salinimlarina ve genis kompostlastirma alani sorunlarina çözüm getirecegi öngörülen biyoreaktör kullanilarak kompost elde edilecek olmasi bu projenin özgünlügüne katkida bulunmaktadir. Proje kapsaminda pilot ölçekli biyoreaktör ile kompostlama isleminin hizlandirilacak ve farkli C:N oranlari ile organik, inorganik ve biyolojik zenginlestiricilerle çalisilacak olmasi projenin özgünlügünü yansitmaktadir. Projede üretilecek kompostun etkinliginin, küresel isinmanin daha da trajik hale getirdigi ve tarimsal üretimin adapte olmak zorunda oldugu kisitli sulama kosullarinda yürütülecek tarla ve sera denemelerinde; topraktan salinan sera gazlarinin (CO2, N2O ve CH4) belirlenmesiyle, yeni nesil sekanslama ile topraktaki 16S, 18S ve fungal ITS genlerinin dagilimlarinin saptanmasiyla ve N-döngüsünün biyoisaretleyici genleri kullanilarak (amoA, nirK, nirS, nosZ ve nifH) takibinin yapilmasiyla ortaya koyulacak oldugu bir çalismanin ulusal ve uluslararasi literatürde bulunmamasi projeye güçlü bir özgünlük katmaktadir" diye konustu.
Projenin basariyla sonuçlandirilmasi ile elde edilecek bulgularin bu konudaki ulusal ve uluslararasi bilgi eksikligini giderme potansiyelinin oldukça yüksek oldugunu vurgulayan Doç. Dr. Kayikçioglu, "11. Kalkinma Planinda artan gida talebinin, iklim degisikliginin, kentlesmenin toprak ve su kaynaklari ile tarimsal ürünler ve üretici üzerinde baski olusturdugundan bahsedilmekte olup, degisen iklime uygun tarimsal üretim teknolojilerine ihtiyaç oldugu belirtilmektedir. TÜBITAK tarafindan desteklenmesine karar verilen proje bu anlamda planla uyumlu olmakla birlikte, çevre ve dogal kaynaklarin korunmasini ve sürdürülebilir yönetimini amaçlayan yaklasimla da ayni dogrultudadir." dedi.