Günümüz insanin temel sorunlarindan biri olan stres, ruh sagligini etkiledigi kadar fiziksel sagligi da olumsuz etkiliyor. Türkiye'nin önde gelen saglik kurumlarindan Manisa Ruh Sagligi ve Hastaliklari Hastanesi'nin düzenledigi söylesinin moderatörlügünü yapan Manisa Ruh Sagligi ve Hastaliklari Hastanesi psikiyatristi Dr. Arzu Dalmis ile konugu Dokuz Eylül Üniversitesi Tip Fakültesi ögretim üyesi immunolog Doç. Dr. Duygu Sag, ruh sagligi ve stresin bagisiklik üzerine etkilerini ele aldi.
Stres hormonlarinin bagisiklik sistemi hücrelerini baskiladigini, bu durumun kroniklesmesi durumunda kisiye zarar verdigini açiklamasini yapan Dokuz Eylül Üniversitesi Tip Fakültesi ögretim üyesi immunolog Doç. Dr. Duygu Sag, "Kisa süreli stres bagisiklik sistemini aktive etmesini sagladigi için önemli. Kisa süreli stres, bagisiklik sistemini ayakta tutup daha güçlü çalismasini saglarken; uzun süreli stres bagisiklik sistemini zayiflatiyor" dedi.
Doyumlu ve verimli bir hayat yasamak, stresi mümkün oldugunca uzaklastirmak için anda kalma egzersizleri öneren Manisa Ruh Sagligi ve Hastaliklari Hastanesi psikiyatristi Dr. Arzu Dalmis, bilinçli bir simdiki zaman farkindaligi olarak tanimladigi mindfullness için söyle konustu: "O anda ne yapiyorsak sadece onu düsünmek, onu yasamak, onunla kalmak demek. Düne hayiflanmadan veya gelecekte olacak seylerle ilgili endiselenmeden sadece o andaki seyi yasamak. Sevdigine sarilirken marketten alacaklarini düsünmemek örnegin. Aslinda hayat dedigimiz sey, su an. Düne etki etmemiz mümkün degil, yarinla ilgili sadece tahminimiz var. Anda yasamak o nedenle çok önemli. Bir çesit yasam egzersizi bunlar ve her zaman her yerde herkes tarafindan yapilabilir."
Bagisiklik sistemini bir orduya, kisiyi ise bu ordunun komutanina benzeten Duygu Sag, "Neye inaniyorsak o oluyor" diyerek sunlari kaydetti: "Tipta çok önemli bir kavram olan plasebo da bu sekilde çalisiyor. Biz nasil hissedersek, hücrelerimiz de öyle hissediyor. Biz mutluysak, pozitif bakiyorsak, hücreler de pozitif, aktif savasiyorlar. Biz üzgün, negatifsek hücreler de bitkin bir sekilde baskilaniyorlar ve çalisamiyorlar. Yani inandigimiz sey oluyorsa o zaman biz de pozitif bir sekilde hücrelerimizi aktive edelim, onlar da güzel güzel savassin."
Pandemi sürecinin yarattigi stresten kurtulmak için kabullenme sürecinin önemine deginen Arzu Dalmis, sunlari kaydetti: "Bas etmek için önce sorunu tanimak, tanimlamak, kabullenmek ve adaptasyon süreci gerekiyor. Pandemi oldu ama bir tek sizi etkileyen bir durum degil. Tüm dünyayi etkileyen bir durum. Aslinda sorun ne kadar global olursa kabullenmek o kadar kolay oluyor. Önce kabullenmek sonra adaptasyon için hizla harekete geçmek gerekiyor"
Uyku sirasinda salinan melatoninin hücreleri aktive eden bir hormon oldugunu belirten Duygu Sag, "Çesitli arastirmalar melatonin hormonun virüslerle, bakterilerle savasta önemli etkisinin oldugunu gösteriyor. Inflamatuar hastaliklarda düzenleyici rol oynuyor. Inflamasyon kötüyse, bunu dengeliyor ve azaltiyor. Melatonin immun düzenleyici sekilde rol aliyor" dedi. Pandemi döneminde birçok insanin uyku bozuklugu yasadigina isaret eden Arzu Dalmis ise, "Her gün ayni saatte yatip, ayni saatte kalkmak çok önemli. Aksi takdirde biyolojik ritim çok bozuluyor. Biyolojik ritim bozulunca psikolojik ritmi de bozmaya basliyor" açiklamasini yapti.
Hobi edinmenin kisi üzerinde sakinlestirici etkisi oldugunu söyleyen Arzu Dalmis, su bilgileri verdi: "Isiniz ve mecbur oldugunuz görevlerinizin disinda kendinize vakit ayirdiginiz dönemleriniz olmali. Kendinizi buldugunuz, kendinizi ödüllendirdiginiz, yaraticiliginizi konusturdugunuz alanlariniz olmali. Bu bitki yetistirmek olabilir, boyama ya da örgü olabilir. Mutlaka bir hobiniz olmali." Bunun yani sira mükemmeliyetçilikten kaçinilmasi gerektigi uyarisinda bulunan Dalmis, "Mükemmel, iyinin düsmanidir. Her seyi dört dörtlük yapmak zorunda degiliz. Sinirliliklarimizi neyi yapip neyi yapamayacagimizi bilmeliyiz" dedi.
Sevgi dolu iliskilerin serotin hormonunun salgilanmasina neden oldugunu, bunun da bagisiklik sistemini güçlendirdigi söyleyen Duygu Sag, "Kendimizi kötü, negatif hissettigimiz zaman da kortizol hormonu artar ve o da bagisiklik sistemimizi baskilar. Iyiyken bagisiklik sistemimiz iyi, kötüyken o da kötü olur" seklinde konustu.