Cilde zarar veren dis etmenlerin en basinda gelen günes, ozon tabakasinin incelip UVA geçirgenligi artmasindan dolayi daha çok zarar veriyor. Günesin UVA ve UVB olmak üzere iki dalga boyu vardir. Günes koruyucularinin üstündeki Günes Koruma Faktörü anlamina gelen SPF (Sun Protection Factor) degeri UVB’ye karsi korunakligi gösterir. Günes koruyucusu tercih ederken UVA’ya karsi da korumali oldugunu gösteren günes koruyucusu tercih edilmeli. Uzun dalgaboyu olan UVA, cildin derin tabakalarinda etkilidir. Bu yüzden asil yaslandiran dalga boyudur. Yani fotoagingden sorumludur. Erken yaslanma ve kirisiklik olusmasindan sorumludur. Kansorejen etkisi bulunmaktadir. UVB kisa dalga boyudur. Cildin yüzey tabakalarinda etkili oldugundan yanik ve leke olusumundan sorumludur. Kis mevsiminde azalsa da UVA isini aynen devam ediyor. O yüzden günes koruyucularini yaz-kis sürmeliyiz. UVA isini camdan ve buluttan geçebildigi için ev içerisinde dahi günes koruyucusu kullanilmasini öneriyoruz.
Cilt yapisina bagli olarak günes kremi seçimi degiskenlik gösterir
Günes hassasiyetine sahip olan ciltler: Günese direkt maruz birakilmamalidir. Günese karsi olan hassasiyet, dogustan gelen ya da hayatin belli bir döneminde ortaya çikan bir problem olabilir. Bazi medikal tedaviler de geçiçi olarak günes hassasiyetini tetikleyebilir. Günes isinlarinin yaydigi radyasyonlarin sebep oldugu reaksiyonlari için UVA ve UVB isinlarina karsi yok yüksek koruma saglayan günes koruyucular tercih edilmelidir.
Kimyasal filtrelere karsi reaksiyon gösteren ciltler: Bu cilt tipine sahip olan kisiler mutlaka mineral filtreli günes koruyucular kullanmalidir. Bu günes koruyucular mineral filtreye sahip olmasindan dolayi ciltte beyaz izler birakabilir ancak geçicidir.
Günes alerjisi olan ciltler: Son dönemlerde günes alerjisi artis göstermektedir. Cilt yapisina ve maruziyet süresine bagli olarak degismekle birlikte herkeste görülebilen bir durumdur. Günes alerjisi çok ciddi bir problem olmamakla beraber yasam kalitesini düsürmektedir. Günes alerjisinin belirtileri arasinda kizariklik, kabarciklar ve yogun kasinti hissi olur. Günes alerjisine karsi alinabilecek en iyi yöntem genis sprektrum korumasi saglayan günes koruyucu kullanmaktir; çünkü UVB isinlari cildi günes yanigindan korurken, UVA isinlari cildi allerjik reaksyionlara karsi korur. 1:1 (SPF/UVA) orani güçlü bir koruma saglamak için önemlidir; bu ifade bir günes koruyucunun esit oranda UVB ve UVA isinlarina karsi koruma gösterdigini belirtmektedir. (SPF 50+/ UVA 50 gibi)
En az 20 dakika önce cilde uygulanmalidir
Günesten koruyucu krem seçerken cildinize uygun kremler seçmelisiniz ve bu kremleri disari çikmadan en az 20 dakika önce sürmelisiniz. Plaja gittikten sonra sürülmesi etkinligini çok azaltiyor. Miktar olarak da açikta kalan bölgeye yeterince yayilmali yani yeteri miktarda kullanilmali. Krem kullanildiktan sonra iki veya üç saatte bir yinelenmeli.
Günes kremi ne kadar sürülmeli?
Günes kremi kullanirken yaptigimiz bir diger yanlis ise hemen bitmesin diye az az sürmek. Oysa yeterli miktarda sürülmezse günes kremleri üzerlerinde yazan SPF degerlerini gösteremiyorlar. Örnegin yüz bölgesine en az yarim tatli kasigi günes kremi sürülmelidir. Daha az uygulama SPF 50 degerindeki bir kremin SPF 2,7’lik bir etki göstermesine yol açacaktir. Bu nedenle tüm günes kremlerinde bolca uygulayiniz diye yazar. Uygulamayi yeterli araliklar ile tekrarlamamak da ayni sonuca yol açar.
Günes kremlerinin etkisini tam göstermesini istiyorsaniz yüz ve boyuna yarim tatli kasigindan fazla, gögüs bölgesi, kollarinza, sirt bölgesi, bacaklariniza ise bir tam tatli kasigindan fazla uygulamalisiniz.
Yaz aylarinda saat 09.00-11.00 arasinda ya da 16.00’dan sonra açik tenli kisiler; ilk iki gün 10 dakika, daha sonraki günler 20 dakika, esmer tenliler; ilk iki gün 20 dakika, daha sonraki günler 30 dakika hiç günes koruyucu kullanmadan güneslenebilirler. Meslekleri geregi uzun yillar günes altinda kalanlarda bazal hücreli ya da epidermoid hücreli kanser siktir ve bu kanserler vücudun günesi çok gören bas boyun ve uzuvlarinda sik, diger bölgelerde seyrektir. Özellikle çocuklarda 5 kereden fazla ciddi günes yanigi olusmasi, malign melanom riskini artiriyor. Güneslenmeye bagli ciddi cilt yaniklari olmasi eriskinde de malign melanom riskini arttirmaktadir. Ama normal güneslenmenin, melanom riski üzerine etkisi görülmemistir. Yukaridaki sürelere uygun güneslenme tarzinda kanser riski yoktur, hatta D vitamini sentezlenmesi nedeni ile kansere karsi bir tür önlemdir. Ancak güneste çok uzun süre kalmak risklidir.
