Bugün, 27 Aralık 2024 Cuma
Ülkemizin çesitli yerlerinde devam eden orman yanginlariyla mücadele çok yönlü sürüyor. Orman yanginlarinin çikis nedenlerine dikkat çeken uzmanlar, ormanlik alanda söndügü sanilan kütüklerin daha sonra yeniden alev alabildigine dikkat çekiyor. Cam sise,
Üsküdar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardimcisi Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, Antalya Manavgat ve Mugla Marmaris basta olmak üzere yurdun birçok yerinde bir haftadan bu yana devam eden yanginlarla gündeme gelen orman yanginlarina iliskin degerlendirmelerde bulundu.
Orman yanginlarinin çikis sebeplerinin farkli olabilecegini kaydeden Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, “Orman yanginlarinin pek çok sebebi olabilmektedir. Söndü zannedilerek birakilan mangallar, söndügü sanilan bir kütük de yangina sebebiyet verebilir. Yanan bir kütük disina su vurulunca dis kismi sönmüs gibi görünse de için için yanar. Bunu Manavgat yangininda gördük. Itfaiyenin söndürdügü kisimdaki agaçlardan bazilarinin kovuklarindan tekrar alevlenme oldugu görüldü.” dedi.
Ormanlarin üzerinden geçen yüksek gerilim hatlarinin da yanginlara yol açabildigini belirten Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, “Sicakla esneyen kablolar rüzgârin etkisiyle birbirine degebilir veya sert rüzgâr ile kopabilir ve bu durum da yangini baslatabilir. Ormanda temizlenemeyen kuru otlarin üzerlerine birakilan cam siseler hatta kirilan cam siseler yangina sebebiyet verebilir. Yüksek isi ile camin büyüteç görevi görerek günes isinlarini odaklamasi ile tutusturucu kaynak görevi görebilmektedir. Koyu renk posetler ile kenarda otlarin üzerinde birakilan çöp posetleri de içindeki bazi ürünlerin kendi kendine tutusabilmesi ile yangin baslatabilir.” uyarisinda bulundu.
Çam kozalaklarinin yapisi itibari ile sikistirilmis reçine gibi oldugunu kaydeden Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, “Çam kozalaklari tutustugunda içindeki bu sikismis reçineler ayni füze yakitinin alev alarak füzeyi ateslemesi gibi kozalagi metrelerce ileriye dogru yanmis halde savurur. Bu da ileride yangin olmayan baska bir bölgenin tutusabilmesi olasiligi demektir.” diye konustu.
Yanginlarin önlenmesinde yapilmasi gerekenlere de dikkat çeken Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, su tavsiyelerde bulundu:
Yüksek gerilim hatlarinin bakiminin sicak havalarda sik yapilmasi, bunlarin altindaki kuru otlarin hatta çam fidani veya agaci gibi kolay yanicilarin sik sik temizlenmesi gerekmektedir.
Atesli piknik yapmanin ve ormanda ates yakmanin sicak havalarda kesinlikle yasaklanmasi önem arz eder.
Çabuk tutusabilen ve yanginin çabuk yayilmasina neden olan agaçlarin aralarina bölüm bölüm arazinin uygunluguna göre zor yanabilen ve yangin yayilma hizi düsük olan agaçlar dikilerek orman çesitlendirilmelidir.
Yerlesim yerlerinden belirli bir uzaklikta olacak sekilde gerektiginde 100 – 200 metre açiklikta agaçsizlastirma çalismalari yapilmalidir.
Yanginin yayilmasini ( çiktiginda ) önleyici genis açikliklardaki bölüm bölüm agaçsizlastirmalar yapilmali, olan açikliklar çogaltilmalidir.
Ormanlarin seyreltilmesinin önemli bir önlem oldugunu kaydeden Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, “Böylece yangin yükü yani yanabilecek malzemenin azaltilmasi söz konusudur. Yillardan beri bu teknik uygulanmakla birlikte, köylerdeki nüfusun azalmasi ile orman memurlarinin seyreltme için köylülere de kisin yakacak olarak kullanacagi agaçlarin kesilmesinde son 5- 10 yildir zafiyet oldugunu düsünüyorum. Dogalgazin her yere ulasmasi ve kullanim kolayligi da buna etken olabilir.” dedi.
Piknik alanlarinin sürekli online sistemle ve belediye ekipleri tarafindan sürekli gözetim altinda tutulmasi gerektigini vurgulayan Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, “Yanmayan çöp konteynirlari konulmali ve düzenli olarak her aksam bu alanlar bosaldiktan sonra çöpler ve piknikçi kalintilari temizlenmeli. Ormanlik alana çöp atanlara veya birakanlara da agir para cezalari içeren düzenlemeler yapilarak denetlemeler ile bunun önüne geçilmeli ve çöp atmama kültürü yavas yavas olusturulmalidir.” dedi.
Orman yangininin ortasinda kalma durumunda yapilmasi gerekenlere de deginen Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, “Alevlerin ve rüzgârin yönü hesaplanmali, duman içinde kalmadan yangin alanindan bos alanlara, su kenarlarina ulasarak kaçilmalidir. Dumandan etkilenmemek için yere yakin gitmek, agizi ve burunu bir bez ile mümkünse islak bir bezle kapatmak zehirlenme olasiligini azaltacaktir. Çünkü duman içinde karbon monoksit dahil bir çok zehirleyici kimyasali içerebilmektedir. Alevler birkaç yönden gelebilir bu yüzden rüzgârin aksi istikamete dogru alevlerin olmadigi alana olabildigince gelinmeli genis açidan durum degerlendirildikten sonra etrafi dolasilarak alevlerden uzaklasilmalidir. Çok zor durumda ve alevlerin içinde kalindiginda ise, dere içlerine otsuz ve kayalik alanlarda çukur yerlerde yerde yatacak sekilde siginilabilir. Su bulunursa üzeriniz islatilmalidir. Önce dumanin zehirleyebilecegi hiçbir zaman unutulmamalidir.” diye konustu.
Özellikle Güney bölgelerimizde ormanlar ile turistik tesis ve otellerin iç içe bulunduguna dikkat çeken Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, bu tesislerde yangina karsi önlemlerin de alinabilecegini belirterek tavsiyelerini söyle siraladi:
“Bunlar büyük çapta tesislerdir. Bu tesisler ayni zamanda birer isyeridir. Is Güvenligi Kanunlari’na tabidir. Nasil bir endüstriyel tesis yangin güvenligi konusunda önlemler almak, acil durum ekipleri olusturmak ve bu ekiplerin donanimli ve egitimli olmasini saglamak zorunda iseler, bu turistik tesis isyerleri de aynen bunlari kanunen yapmak durumundadir. Birçok otel, havuzlarini doldurduklari deniz suyunu motopomp ile basmaktadirlar.
Hâlbuki bu gibi yanginlarda birer hidrant otellerin önüne konulabilecegi gibi ( görüldügü üzere risk çok büyük ) bu tip 8-10 bar basinçla su basabilen motopomplarini yangina karsi da kullanma egitimi alinmali ve gerektiginde kullanabilmelidir. Tabii ki riskli ormana yakin bölgelerde, önce bu motopomplara yangin güvenligi bakimindan sahip olmalari gerekiyor. Yine yakin alanlari orman bölge müdürlügünün kontrolünde belli mesafelerinin agaçsizlastirilmasi ve bu yakin agaçsiz bölgelerin otlarinin da bu tesisler tarafindan düzenli olarak temizlenmesi de çok önemlidir.”
Önlem, otoyol kenarlarinda da alinmali!
Dr. Ögretim Üyesi Nuri Bingöl, otoyollarin kenarlarinin da yine benzer önlemler ile güvenlik altina alinmasinin ve kaçis yollarinin açik tutulmasi gerektigini vurgulayarak “Bu yollarin ayni zamanda müdahale ekipleri tarafindan kullanilma zorunlulugu bulunmaktadir. Söndürme ekiplerinin gerekli müdahaleyi zamaninda yapabilmesi bu yollarin güvenligine baglidir.
Yazin sicak aylarinda gönüllü hatta yari zamanli çalisan elemanlardan olusan yangin gözetleme timleri olusturulmalidir. IHA lar bu is için yine gönüllü timler tarafindan kullanilabilir. Çok sayida IHA pilotumuz bu egitimleri alarak olusmaya basladi. Yanginla mücadele yanginin baslangicinda kolaydir. Zaman geçtikçe mücadele çok zorlasir.” diye konustu.
8.8 ° / 6.5 °
8.2 ° / 4.1 °
7.1 ° / 5 °
