Türkiye’deki önemli saglik sorunlarindan olan bagirsak parazitleri her yasta görülebiliyor. Kimi zaman zarar vermeden bagirsaklarda yasayan parazitler kimi zaman da zarar vererek hastalik yapabiliyor. Bagirsak parazitlerinin en çok çocuklari etkiledigini söyleyen Liv Hospital Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Uzmani Doç. Dr. Nermin Tansug “Bagirsak parazitleri tedavi edilmediginde çocuk gelisimi dahi etkileyebiliyor” diyor.
Zarar vermeden de yasayabilir
Parazitler bagirsaklarda yasayan davetsiz misafirlerdir. Genellikle gözle görülmeyen yumurtalarinin agiz yolu ile alinmasi sonucu yumurtalarin bagirsaklarda yerleserek yasamaya baslamasi ile sonuçlanan enfeksiyon hastaliklaridir. Gözle görülmeyen amip, giardiya gibi tek hücreli canlilar ya da kil kurdu, bagirsak solucanlari, kancali solucanlar, seritler olabilir. Bazen zarar vermeden bagirsaklarda yasarlar, bazen de zarar vererek hastalik yaparlar. Her yasta çocuk ve eriskinlerde görülebilen parazitleri çocuklarda daha agir seyreder hatta gelisimlerini engelleyebilir.
Uykusuzluk, geçe korkulari yapabilir
Bagirsak parazitleri hiç bulgu vermeyebilecegi gibi bagirsaktaki parazit miktarina ve çocugun direncine göre bulgular degisir. Kil kurdu olan çocuklarda en fazla görülen yakinma makatta kasintidir. Gece kil kurtlarinin makat etrafina yumurtalarini birakmasindan kaynaklanir. Uykusuzluk, gece korkulari, dis gicirdatma, gece isemeleri olabilir. Bagirsak solucani varsa karin agrisi, karinda gerginlik yapabilir. Eger çok fazla miktarda ise bagirsak tikanmasina neden olabilir. Çengelli solucan ise karin agrisi, istahsizlik, hazimsizlik, dolgunluk, ishal ve kansizlik yapabilir. Amipli ishallerde kaka kanli, sümüksüdür. Karin agrisi olur. Giardiya ise yagli, kokulu ishallere neden olur
.
BAGIRSAK PARAZITINE KARSI ALINABILECEK ÖNLEMLER
- Bebekler için mama hazirlanirken eller yikanmali ve temiz oldugundan emin olunan sular kaynatilarak kullanilmalidir. Daha büyük çocuklarda el temizligine dikkat edilmedigi durumlarda özellikle kres ve okul gibi kalabalik ortamlarda kolaylikla bulasir.
- Çocuklara tuvaletten sonra, yemek yemeden önce, disarida oynadiktan sonra eve geldiginde ellerin yikanmasi aliskanligi kazandirilmalidir. Parazit yumurtalari tirnak aralarinda bulunabildiginden tirnaklar düzenli kesilmelidir.
- Içilen sularin temiz oldugundan emin olunmalidir.
- Çig yenilen sebze ve meyveler iyi yikanmalidir.
- Bagirsak seritleri çig ve az pismis etin yenmesi ile bulastigindan veteriner kontrolünde kesilmis etler iyi pisirilerek kullanilmalidir.
- Kil kurdunun yumurtalari iç çamasirlari ve yatak çarsaflarda bulunabildiginden çamasirlar yüksek isida yikanmali ve ütülenmelidir. Yine kil kurtlarinin yumurtalari ile bulasmis örtülerin silkelenmesi ile havaya saçilan yumurtalarin solunum yoluyla alinmasi ile de bulasma oldugundan, kres gibi kalabalik ortamlarda odalar iyi havalandirilmalidir.
- Kreslerde, okullarda kapi kollari, yemek yenilen ortamlar ve ortak kullanilan oyuncaklar sik temizlenmelidir.
- Çengelli solucanlara özellikle Karadeniz bölgesinde rastlanmaktadir. Çiplak ayakla çamurda dolasildiginda larvalar deri olu ile vücuda girebildiginden mutlaka ayakkabi giyilmelidir.
- Sular düzenli dezenfekte edilmedigi durumlarda giardiya salginlari ortaya çikabilir. Sularin rutin klorlanmasi giardiya kistlerini öldürmeyebilir. Yüzey sularinin kullanildigi bölgelerde klorlama yaninda çöktürme ve süzme islemlerinin de yapilmasi gerekir.
El temizligi çok önemli
Bagirsak parazitlerinde bulasma genellikle parazitin yumurtasinin bulastigi gida ve sularin alinmasi ile olur. Anne sütü alan bebeklerde genellikle ek besinler verilinceye kadar görülmez. Ek besinlerin hazirlanirken hijyenik kurallara uyulmamasi ile ortaya çikar. Çocuklarda istahsizlik, karin agrisi, makatta, burunda kasinti, dis gicirdatma, ishal gibi durumlar oldugunda mutlaka hekime basvurulmalidir. Muayene bulgularina göre diski tetkikleri yapilarak tani konulur. Bagirsak parazitleri tedavi edilmedigi ve çok fazla miktarlarda bulundugu durumlarda çocuklarda gelisim geriligine neden olabilir. Öncellikle istah azaldigindan büyümeleri için gerekli olan yapi taslarini alamazlar. Ayrica, özellikle kancali solucanlarda kan kaybi nedeni ile kansizlik ortaya çikar. Hatta protein düsüklügü ve ödem olabilir. Bagirsak seritleri varsa B12 vitamini eksikligi ve kansizlik olabilir. Bagirsak parazitleri olan çocuklar yeterli kilo alamazlar, karinlari sis, kansizliktan dolayi ciltler soluktur. Bagisiklik sistemi yeterli olmayan çocuklarda daha agir seyreder.
