Gu¨nu¨mu¨zde sosyal riskler arasinda ilk akla gelenlerden birinin is¸sizlik oldug?unu belirten CHP I?zmir Milletvekili Kani Beko, I?s¸sizlik Sigortasi Fonu ile ilgili c¸arpici ac¸iklamalarda bulundu. Halkin bu¨yu¨k bo¨lu¨mu¨nu¨n gec¸imini u¨cretle sag?ladig?indan, kis¸inin is¸ini kaybetmesi ve hemen is¸ bulamamasi halinde ciddi tehlike ile kars¸i kars¸iya kaldig?inin altini c¸izen Beko, I?s¸sizlik Sigortasi Fonu’ndan is¸c¸ilere yapilan nakdi u¨cret desteg?inin 3 kati o¨deme destek ve tes¸vik o¨demelerinin is¸verenlere yapildig?ina dikkat c¸ekti. Beko, 2020’de is¸veren tes¸vik ve destek o¨demelerine ayrilan kaynak 18 milyar TL iken nakdi u¨cret desteg?ine ayrilan miktar 6 milyar TL oldug?unu so¨yledi.
SALGIN DÖNEMINDE ISÇILERIN DERDINE DERMAN OLMADI
DI?SK-AR’in aras¸tirmalarini paylas¸an CHP’li Beko, “Covid-19 do¨neminde is¸sizlik sigortasi fonu (I?SF) is¸verenlere destek ic¸in deg?il, is¸c¸iler ic¸in kullanilsaydi salgin boyunca is¸c¸ilere yapilan toplam nakdi u¨cret desteg?inin miktari is¸c¸i bas¸ina 2.852 TL deg?il; 5.041 TL daha fazla, 7.893 TL olacakti. Bo¨ylece is¸c¸ilere ayda 1.168 TL deg?il bunun iki veya u¨c¸ kati nakdi u¨cret desteg?i yapilabilecekti. Fon salgin do¨neminde is¸sizlerin derdine derman olmadi, giderek daha az oranda is¸c¸i is¸sizlik o¨deneg?i almaya bas¸ladi. Salgin o¨ncesinde S¸ubat 2020’de 4 milyon 228 bin is¸sizin 592 bini (yu¨zde 14) is¸sizlik o¨deneg?i alirken, salgin do¨nemini kapsayan Ekim 2020’de 4 milyon 5 bin is¸sizin 255 bini (yu¨zde 6’si) is¸sizlik o¨deneg?i almis¸tir. Ekim 2020 itibariyla is¸sizlik sigortasindan yararlanan is¸sizlerin sayisi yalnizca 255 bin 424 kis¸idir. Ayni do¨nemde TU¨I?K’in ac¸ikladig?i dar tanimli (resmi) is¸siz sayisi ise 4 milyon 5 bindir. I?s¸sizlerin yalnizca yu¨zde 6’si I?s¸sizlik Sigortasi Fonundan yararlanabilir iken yu¨zde 94’u¨ yararlanamiyor” dedi.
ISTAH KABARTAN KAYNAK OLARAK GÖRÜLÜYOR
Fonun, mevcut durumu itibariyle is¸sizlik sorunun etkilerini gidermekten c¸ok hazineyi finanse eden ve ekonominin tu¨m kesimlerinin is¸tahini kabartan bir kaynak go¨ru¨nu¨mu¨nde oldug?unu ve fondan aktarilan paralarin akibetinin bilinmedig?ini vurgulayan Beko, “Fonun yardim o¨demelerindeki ag?ir kos¸ullar fonun gelirlerinin is¸sizlere yardim etmek yerine birikim olarak artmasina neden olmaktadir. 4447 sayili Kanunun ac¸ik hu¨ku¨mlerine rag?men fon gelirlerine yo¨nelik mu¨dahalelerin o¨nu¨nu¨n ac¸ilmasi fonun geleceg?i konusunda ciddi endis¸elere neden olmaktadir. O¨zellikle nereye harcandig?i konusunda kamuoyunun yeterli bilgi sahibi olmadig?i ve ne kadar verimli kullanildig?i belli olmayan GAP projesine aktarilan paralarin akibeti konusunda kamuoyunda tereddu¨tler bulunmaktadir” eles¸tirisinde bulundu.
FON ÜZERINDE SEFFAFLIK SART!
Fonun tek adam yo¨netiminde bu¨tc¸e ac¸iklarinin finansmani araci haline do¨nu¨s¸tu¨g?u¨ eles¸tirisinde bulunan Beko, konuyla ilgili o¨nerilerini de s¸o¨yle siraladi: “Fonun yeniden is¸ bulma ve mesleki eg?itim amaciyla yaptig?i harcamalar yeniden go¨zden gec¸irilmeli ve kurum kayitlarindaki is¸sizlere ait mesleklere yo¨nelik mesleki eg?itim kurslarinin ac¸ilmasina izin verilmemelidir. Fona ilis¸kin verilerin birbiriyle tutarli olmasi ve verilerin fon kaynaklarinin kullanimina katki sag?layacak ve akillarda soru is¸areti birakmayacak s¸ekilde tutulmasi ve yayinlanmasi sag?lanmalidir. O¨rneg?in kurum kayitlarindan is¸sizlik yardimi kesilen sayisina ulas¸ilmasi ve bu kis¸ilerin hangi nedenle yardimlarinin kesildig?inin izlenebilmesine imkan sag?layacak s¸ekilde kayitlarinin tutulmasi sag?lanmalidir. 40 yillik uzun bir su¨rec¸ sonunda uygulamaya giren ve 11 yillik bir uygulama do¨nemiyle is¸sizlik sigortasi, c¸alis¸ma hayatina o¨nemli katkilar sag?layan bir kurumsal yapiya kavus¸turulmasi gerekir. S¸effaflik s¸art. Fon u¨zerinden is¸verenlere ve bas¸ka yo¨nlere kanalize edilmesiyle ilgili olumsuzluklarin yerine her gec¸en gu¨n yoksullas¸an emekc¸ilerin ihtiyac¸larini gidermek ic¸in kullanilmalidir. Bu ise ancak c¸og?ulcu, kamucu bir anlayis¸la c¸alis¸ma hayatinin ilgili tu¨m taraflarinin ortak katkilariyla sag?lanmalidir.”
