CHP, geri dönüsüm tesislerinde yasanan yanginlarin nedenlerinin ve yasaya aykiri sekilde yanginlarin bir bertaraf yöntemi olarak kullanildigi iddialarinin arastirilmasi, atiklarin yakilmasinin önüne geçilebilmesi için alinabilecek önlemlerin belirlenmesi, geri dönüsüm tesislerinin yasalara ve uluslararasi standartlara uygun bir sekilde faaliyetlerini sürdürmesinin saglanmasi amaciyla meclis arastirma komisyonu kurulmasini istedi.
TBMM Çevre Komisyonu CHP Sözcüsü ve Izmir Milletvekili Murat Bakan’in hazirladigi arastirma önergesinde, son yillarda geri dönüsüm tesislerinde çikan yanginlardaki artis dikkat çekildi. CHP’li Murat Bakan, geri dönüsüm tesislerinde 2018 yilinda 10, 2019 yilinda 39, 2020 yilinda 65 ve 2021 yilinin ilk 6 ayinda 69 yangin çiktigini söyledi.
‘Yeterli denetim ve dönüstürme altyapisi olmamasina ragmen, kontrolsüzce atik ithal ediyoruz’
Avrupa’dan gelen plastik atik miktarinin AKP iktidari döneminde sadece son 15 yilda 173 kat arttigini hatirlatan CHP’li Bakan, “Avrupa Istatistik Kurumu Eurostat verilerine göre; Avrupa Birligi’nde plastik atiklarin yüzde 78,5’i ayristirip toplaniyor fakat bunlarin yalnizca yüzde 41,5’u AB sinirlari içinde geri dönüstürülebiliyor. Dönüstürülemeyen plastik atiklar diger ülkelere gönderiliyor. Ancak denetimin az oldugu ülkelerde, atiklarin geri dönüstürülmeyip dogaya atilarak çevresel kirlilige neden oldugu ya da dönüstürülemedigi için yasalara aykiri olarak gömüldügü/yakildigi için havayi, topragi, suyu kirlettigi biliniyor. Avrupa’dan Türkiye’ye geri dönüsüm adi altinda getirilen tonlarca plastik atik ve yasa disi döküm nedeniyle Izmir, Adana, Istanbul, Kocaeli, Manisa basta olmak üzere ülkemizin dört bir yaninda çöp daglari birikti. Bir kismi tarim arazilerine depolandi, bir kismi topraga gömüldü, bir kismi vadi ve nehir yataklarina istiflendi, bir kismi da yakilarak bertaraf edildi. Türkiye, Avrupa Birligi’nin en büyük plastik atik çöplügü haline geldi. Veri sitesi Statista’nin Birlesmis Milletler Comtrade Veritabani’ndan derledigi bilgilere göre; Türkiye 2019 yilinda dünyanin en çok plastik çöp ithal eden ülkesi oldu. Yeterli denetim ve dönüstürme altyapisi olmamasina ragmen, kontrolsüz sekilde atik ithal eden ülkemizde, atiklari geri dönüstürme adi altinda kurulan sirketlere yatirim tesviki verilmesi, ithalat yapan firmalara vergi muafiyeti getirilmesi süreci içinden çikilmaz bir hale sürükledi” diye konustu.
‘2021 yilinin sadece ilk 6 ayinda 69 yangin çikmis!’
Geri dönüsüm tesislerinde çikan yanginlarin hiçbir sektörde rastlanmayacak siklikta çikmasinin dikkat çekici oldugunu ifade eden CHP’li Murat Bakan, “Çevre örgütlerinin derledigi bilgilere göre geri dönüsüm tesislerinde 2018 yilinda 10, 2019 yilinda 39, 2020 yilinda 65 ve 2021 yilinin sadece ilk 6 ayinda 69 yangin çikmis. Yanginlarin hepsinin süpheli oldugu söylenemese de Interpol’ün 2020 yilinda yayinladigi ‘Plastik Atik Ticaretinde Suç Rotasi’ raporuna göre bu tür yanginlarin atiklari bertaraf yöntemi oldugu vurgusu çok önemli. Karisik plastik atik ithalatinin yasaklanmasi ve kamuoyunda ithal çöplerle ilgili tepki göz önünde bulunduruldugunda 2021’in ilk 6 aydinda geri dönüsüm tesislerinde çikan yangin verisinin 69 olmasi dikkate, sorgulamaya ve arastirmaya deger bir veri. Plastik atiklarin yakilmasi, çevreye büyük miktarda karbon ve mikroplastik salarak, zehirli olabilecek metallerden pestisitlere kadar çok sayida kirleticinin havaya, su kaynaklarina ve tarim alanlarina karismasina neden oldugu gerçegi de yadsinamaz. Atiklarin yakilmasi sadece havamizin, topragimizin, suyumuzun kirlenmesi sadece çevre açisindan bir tehlike olusturmaz ayni zamanda halk sagligi açisindan da ciddi risk demektir. Geri dönüsüm sektörü ciddi denetimlere muhtaç bir sektör. Bu konudaki iddialarin pesine düsmeli, geri dönüsüm tesislerinde çikan yanginlarin sebeplerini arastirmali, geri dönüsüm sektörünün denetimini saglamali ve geri dönüsüm tesislerinin yasalara ve uluslararasi standartlara uygun bir sekilde faaliyetlerini sürdürmelerini saglamaliyiz” dedi.