Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tip Merkezi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmani Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel ve Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yildirim, “ara tatilde teknoloji kullanimi” baslikli bir söylesi gerçeklestirdi. Pandemi kosullari nedeniyle çevrimiçi gerçeklestirilen söylesi, ebeveynler tarafindan ilgiliyle izlendi.
Sinir koymak istediginizde tepki gösteriyorsa dikkat!
Psikiyatri uzmani Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, çocugun gün içerisinde zamaninin önemli bir bölümünü ekran karsisinda geçirmesi, sinir koymak istendiginde bunu tepki ve öfkeyle karsilamasi ve ekran kullaniminin ailesiyle iliskilerini kisitlamasi halinde ekran bagimliligindan söz edilebilecegini kaydetti.
Çocuklarin teknoloji kullaniminin beyin gelisimine etkileri üzerine çalismalarin henüz yeterli düzeyde olmadigini belirten Yüksel, gereginden fazla teknoloji kullaniminin kamburluk, bel ve boyun agrilari, durus bozukluklari, göz kurulugu gibi olumsuz fiziksel etkilerinin yani sira ruhsal açidan önemli sorunlara yol açabilecegini kaydetti.
Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, oyun oynama, sosyal medyada fazla zaman geçirme gibi fazla teknoloji kullaniminin dikkat eksikligi, ders yapmak istememe, derse konsantre olamama, motivasyon eksikligi gibi sorunlara sebep olabileceginin altini çizdi. Yüksel, “Ekrana fazla maruz kalma, öfke kontrol sorunlarina neden olabilir. Özellikle siddet içeren oyun ya da çizgi film gibi sosyal medya içeriklerine maruz kalmanin öfke kontrolü sonuçlari daha sik görülmektedir. Özellikle uyku bozukluklari, kabuslar, gece terörü gibi sorunlara yol açmaktadir. Oyun oynamak ya da sosyal medyada daha fazla zaman geçirmek için geç uyumak ya da gece uykusundan fedakarlik etmek de önemli sonuçlar arasinda yer almaktadir. Özellikle büyüme çagindaki çocuklarda gece uykusu sirasinda ortaya çikan melatonin hormonu için erken yatmak çok önemlidir” uyarisinda bulundu.
Süre sinirlamasi ve içerikte denetim yapilmali
2 yas öncesinde ekran kullanimi kesinlikle önerilmedigini belirten Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “2 yas sonrasi için egitici aplikasyonlar, basit çizgi filmler çok kisa sürelerle izletilebilir. Daha sonraki dönemler için de yasina uygun çizgi filmler izletilebilir ama burada da yine süre ve içerik denetimi sart” uyarisinda bulundu.
Aile çocugun ne yaptigini bilmeli
Çocugun evde bir kösede, ebeveynin yaninda ekran basinda zaman geçirmesinin kimi zaman aileler tarafindan güvenle karsilandigini belirten Mine Elagöz Yüksel, ebeveynin sinir koymasi için gelismeleri takip etmesinin önemine isaret etti.
Yrd. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “Çocugun evde olmasi yaniltici olabiliyor. Orada çocuk ebeveynin kontrolü disinda bir dünyayla karsi karsiya olabilir. Akran zorbaligi, yasina uygun olmayan içeriklerle karsilasmasi gibi pek çok riskle karsilasabilir. Bu nedenle ailenin kontrolü çok önemlidir. Çocugun internette ne yaptigini, hangi oyunlari oynadigini, ne izledigini bilmek gerekiyor. Bunun için gelismeleri takip önemli. Belki zaman zaman çocukla beraber oyun oynanabilir” dedi.
Ergenlerle güçlü ve dogru iletisim saglanmali
“Belli bir yasa kadar bu kontrol saglanabilir ama ergenlik döneminde bunu kontrol etmek kolay degil” diyen Mine Elagöz Yüksel, “Burada da ergenle dogru bir iletisim kurmak büyük önem tasiyor. Iletisimi saglam tutmak gerekiyor. Onu sorgulamadan, iletisimi saglam tutarak güçlü ve güvenli bir iletisim kurulmasina dikkat etmek lazim. Onunla sohbet ederken ipuçlarini yakalamak gerekiyor” diye konustu.
Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, ebeveynlerin güvenli internet kullanimi ve dijital okur yazarlik konusunda bilgi sahibi olmalarinin önemli oldugunu vurgulayarak “Anne ve babalar özellikle sifre ve kimlik bilgileri gibi kisisel bilgilerin yabanci kisilerle paylasilmamasi, internette tanimadigi kisilerle konusmamasi ve özel bilgilerini vermemesi konusunda gerekli bilgileri vermeli” diye konustu.
Uzman Klinik Psikolog Saadet Aybeniz Yildirim ise ailelere çocuklarina küçük yaslardan itibaren sinir-seçenek ilkesine göre kurallar koymalarini tavsiye etti. Yildirim, çocuga belli noktaya kadar seçenek sunmak ve o noktalari sinirlayip alternatif saglamanin çocugun özkontol becerisini gelistirdigini belirterek ödül-ceza sisteminin çok etkili bir yöntem olmadiginin altini çizdi.
Saadet Aybeniz Yildirim, çocuklarin yüz yüze iletisimlerinin sinirlandirildigi bugünlerde arkadaslariyla çevrimiçi ortamlarda bir araya gelerek sohbet etmelerinin de gelisimleri üzerinde olumlu etkileri olacagina dikkat çekti.
