Çocukluk çaginda görülen ani ölümlerin yüzde 99’u kalp hastaliklarindan kaynaklaniyor. Aile öyküsünde 50 yas altinda kalbe bagli ani ölüm belirlenen çocuklarin ise kalplerinin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekiyor. “Kalp krizine bagli ölümler eriskin yaslarda daha sik görülmesine karsin çocukluk çaginda da daha seyrek de olsa benzer ölümlerin oldugu bilinmektedir” diyen Acibadem Ankara Hastanesi Çocuk Hastaliklari ve Çocuk Kardiyolojisi Uzmani Prof. Dr. Mustafa Koray Lenk, ebeveynlere önemli uyarilarda bulunuyor.
Yaslari 12 ile 13 olan çocuklarin antrenman yaparken, oyun oynarken, sinifta otururken ya da bisiklete binerken kalp krizi geçirerek yasamini kaybettigine dair haberler siklikla medyaya yansiyor. Bu yasananlarin kalp kirizine bagli ölümlere yol açabilecek kalp sorunlarina dikkat çeken Prof. Dr. Mustafa Koray Lenk, “Gerek çocugun yasam kalitesini artirmak, gerekse hayatini tehdit edecek kalp hastaliklarina karsi önlem almamiz gerekiyor” diye konustu.
Kalp kasinin beslenme bozuklugu kriz nedeni
Kalp krizi olarak bilinen akut miyokard enfarktüsünü, “Kalbin tüm yapilarini besleyen koroner arter damarlarindaki daralma, tikanma veya kasilmaya bagli olarak kan geçisinin ani olarak durmasi ve kalp kasinda olusan doku ölümü” diye anlatan Çocuk Hastaliklari ve Çocuk Kardiyolojisi Uzmani Prof. Dr. Mustafa Koray Lenk, söyle devam etti:
“Kalp kasinin yeterince oksijen alamamasi sonucunda kalp kasinda beslenme bozuklugu olusur. Bu beslenme bozuklugu, kan akimi azalmasi veya kalp kasinin oksijen gereksiniminin artmasi sonucunda gelisir. Koroner arterlerdeki kasilma veya daralmaya bagli gelisen akim azalmasi kalp krizine neden olabiliyor. Ancak ciddi oksijensizlik durumlarinda koroner kan akimi normal olsa bile kalp kasinin oksijen kaynagi azalir. Bu duruma örnek olarak morarma ile beraber seyreden dogustan kalp hastaliklari, ciddi kansizlik, genetik olarak nakledilen Ailesel Akdeniz kansizligi verilebilir. Egzersiz gibi kalp kasinin oksijen gereksinimi artiran durumlarda beslenme bozuklugu belirginleserek kalp krizine yol açabilir. Çocukluk yas grubu ve eriskin dogustan kalp hastaliklarinda kalp krizi bu zeminde ortaya çikiyor.”
Nedenler yasa göre degisiyor
Çocuklarda görülen kalp krizi nedenlerinin dogustan ya da sonradan gelisebildigini ve yas grubuna göre degisiklik gösterdigini söyleyen Mustafa Koray Lenk, “Iki yas altindaki çocuklarda daha çok kalple ilgili yapisal bozukluklar karsimiza çikiyor. Sonraki yaslarda ritm bozukluklari, kalp kasinin zayifladigi veya kalinlastigi durumlar ve genetik hastaliklar kalp krizine yol açiyor. Kalp krizinin tehlike etmenleri hipertansiyon, seker hastaligi, sigara kullanimi, daha önceden Kawasaki hastaligi geçirmis olmasi, ailede ve çocukta kan yaglarinin yüksekligi (trigiserid, özellikle kötü huylu kolesterol yüksekligi), ailesel kalp kasi hastaliklari ve ailede erken yasta ani ölüm öyküsü olmaktadir” açiklamasinda bulundu.
Bu belirtiler varsa dikkat!
Kalp kasinda beslenme bozuklugu olan yeni dogan ve süt çocuklarinin öyküsünde en sik hastaneye basvuru nedeninin açiklanamayan solunum sikintisi ve beslenme zorlugu oldugunu aktaran Lenk, koroner arter anormalligi olan küçük bebeklerde ciddi aglama krizlerinin ortaya çiktigini söyledi. Büyük çocuklarda ise kalp krizinin ‘Geliyorum’ diyen en sik belirtisinin gögüs bölgesinde yerlesen rahatsizlik hissi oldugunu aktaran Mustafa Koray Lenk “Kalp krizinde hastalarin yüzde 67’sinde gögüste agri, baski, yanma ve sikisma yakinmalari bulunuyor. Bu bulgularin saatlerce devam etmesi yerine 2-10 dakika gibi kisa süreli olmasi kalp krizini düsündürmelidir. Bunlarda gögüs agrisi istirahatten çok egzersizle birlikte olmaktadir” dedi. Kalp krizi agrilarinin gögüsten baslayarak sol kola dogru yayildigini belirten Mustafa Koray Lenk, çocuklarda görülen agrilar konusunda su noktalara dikkat çekti:
“Çocuklardaki gögüs agrisinin kalp krizi kaynakli olup olmadiginin göstergesi, agrinin sona erme seklidir. Eger kosma veya oynamayla agri geçiyorsa kalp krizi düsünülmemelidir. Bayginlik ve bas dönmesi bazen açlik bazen ayaga hizli kalkma bazen de kalp krizi sonucu olusabiliyor. Ancak gögüste rahatsizlik, nefes darligi ile birlikte oluyorsa kalp krizi akla gelmelidir. Tek basina bogaz ve çene agrisinin kalp yönünden bir önemi olmamakla birlikte önce gögüsten baslayan daha sonra bogaz ve çeneye yayilan agrilarda kalp krizi açisindan degerlendirilmeli. Özellikle soguk terleme ile gögüste olan agrilar kalp krizinin habercisi olabilir. Hiçbir nedeni yokken ani baslayan ve geçmeyen nefes darliginda kalp krizi düsünülmelidir. Gögüs agrisiyla birlikte bulanti, kusma, mide agrisi ve yanma yakinmalari da kalp krizine dikkat çekebilir.”
Mutlaka uzmana danisin
Özellikle diyabet, kan yagi yüksekligi ya da tansiyon sorunu gibi rahatsizliklari olan çocuklarin elektrokardiyografilerinin (EKG) mutlaka degerlendirilmesi gerektigini anlatan Prof. Dr. Mustafa Koray Lenk “Ritim sorunu, çabuk yorulma, bayilma ve gögüs agrisi yakinmalarinda mutlaka çocuk kardiyoloji uzmanina basvurulmali. Kalp krizinin en önemli komplikasyonlari ritim bozuklugu ve kalp yetmezligi oldugu düsünüldügünde fizik muayenede ritme, kan basincina ve dolasim yeterliligi bulgularina odaklanilmali. Kalp krizi aninda çocuklarda terleme, kül rengini andiran solukluk, el ve ayaklarin soguklugu bulunabilmektedir” diye bilgi verdi.
Spora baslamadan önce kontrol sart
Çocuklarin sportif aktivitelere baslamadan önce kalp sagligi açisindan muhakkak degerlendirilmesi gerektigi uyarisinda bulunan Çocuk Sagligi ve Çocuk Kardiyolojisi Uzmani Prof. Dr. Mustafa Koray Lenk, “MR ve bilgisayarli tomografi ile koroner arterlerdeki genislemeler, daralmalar ve diger anormallikler gösterilmeli, kalp kasi enzimleri alinan kan örneklerinde degerlendirilmelidir. Çocugun sportif aktivitelere katilmasinin uygunluguna genel fizik muayene, EKG, Doppler Ekokardiyografi ve efor testleri sonrasi karar verilebilir” diyerek sözlerini sonlandirdi.