Covid-19 asisi hangi yan etkilere yol açiyor?

Üsküdar Üniversitesi NPISTANBUL Beyin Hastanesi Enfeksiyon Hastaliklari ve Mikrobiyoloji Uzmani Dr. Songül Özer, Covid-19 asisi ile ilgili merak edilen konularla ilgili önemli bilgiler paylasti.

Iki doz asi arasinda 28 gün ya da 1 ay olmali

Ilk asi ile vücutta antikor seviyesinin belli bir düzeye kadar gelebildigini belirten Dr. Songül Özer, “O yüzden tam olarak korumaya yetmiyor. Antikor seviyesinin daha çok yükselmesi ve daha uzun süre vücutta kalmasi için yaklasik 28 gün ya da 1 ay sonra ikinci asinin da mutlaka yapilmasi gerekiyor. Asinin ne kadar süre için koruyucu olabilecegi ile ilgili su an için net bir bilgi bulunmamakta. En yakin zamanda influenza pandemisi ile karsilasmistik. Influenza gibi düsünürsek bu asinin da ortalama 1 yil süre için koruyacagina inaniyoruz. Bu süre daha da uzun ya da daha kisa olabilir. Su an için net bir bilgi paylasmak zor. Sahip oldugumuz simdiki bilgilere göre yilda 1 kez tekrarlanacakmis gibi düsünüyoruz” dedi.

Asidan sonra karantina gerekli degil

Asidan sonra karantinaya girmeye kesinlikle gerek olmadigini vurgulayan Özer, “Asiyi yaptirdiktan sonra koruma altina aldigimizi ve ikinci dozu yaptiktan sonra da korumayi yükselttigimizi düsünüyoruz. Karantinayi aktif olarak solunum sekresyonlari ile etrafa virüs saçan ya da saçma ihtimali olan kisilere uyguluyoruz. Asi olan kisilerin vücudunda aktif virüs yoktur. Aktif virüs olmadigi için etrafa saçma, bulastirma, hastalik olmadigi için yayma gibi bir ihtimalleri de yok. O yüzden karantina kesinlikle gereksiz diyebiliriz” diye konustu.

Asinin kesin etkileri henüz net olarak bilinmiyor

Herhangi bir bilim insaninin asinin etkileri ile ilgili bilgi sahibi oldugunu düsünmedigini söyleyen Dr. Songül Özer, sözlerine söyle devam etti:

“Ilk 3 faz denemeleri iste bu yüzden yapiliyor. Birinci faz daha çok hayvanlar üzerinde, ikinci fazda daha dar bir insan grubunda, üçüncü fazda daha fazla uzun süre ve fazla sayida insanla deneme yapiliyor. O uzun süre henüz geçmedi. Hastalik henüz 1 yildir hayatimizda. Asi çok daha kisa süredir var. O yüzden hastaligin uzun vadedeki etkilerini hiç bilemedigimiz gibi asinin etkilerini de kesinlikle bilmiyoruz. Bu teknikle gelistirilmis olan baska asilar var hayatimizda. Koronavirüse karsi degil ama baska virüslere karsi gelistirilmis olan asilari biz on yillardir kullaniyoruz. 60-70 yildir kullandigimiz asilar var. Onlarin uzun vadede neler yaptiklarini biliyoruz. Hiç birinin hayatla bagdasmayan yan etkileri olmadi. Elbette asi yapildiginda kasinti ve kizariklik yapabiliyor. Bu yüzden asi yaptigimiz kisiyi yarim saat boyunca gözlem altinda tutuyoruz. Henüz bir deneyimimiz olmadigi için çok uzun vadede nasil bir etki yapabilecegine dair bir bilgi bulunmamakta.”

Belirtiler siddetlenirse saglik kurulusuna basvurulmali

Saglik Bakanliginin da tavsiye ettigi gibi 15 – 30 dakika süresince asi yapilan kisinin ilk reaksiyonlari açisindan gözlem altinda tutulmasi gerektigine dikkat çeken Dr. Songül Özer, “Biz de hastanemizde asi uygulamasina basladik. Asi yaptigimiz kisileri bir hemsire ve bir hekim gözetiminde yarim saat boyunca gözetim altina aliyoruz. Ilk belirti olarak asi yerinde kizariklik, kasinti veya agri olabilir. Ilk gece belki bas ya da kas agrisi olabilir. Özellikle asi yapilan bölgede bir hassasiyet meydana gelebilir. Bu belirtiler disinda çok fazla bir etki beklemiyoruz. Bu belirtilerin olusmasini normal karsiliyoruz. Kas içine ya da deri altina yapilan bütün asilarda olusabilen lokal etkiler olduklarini söyleyebiliriz. Agri oldugunda bir parasetamol türü bir agri kesici, ates düsürücü alabilirler. Ilk yarim saatin ardindan hastaneden ayrildiktan sonra bu belirtiler siddetlenirse doktorlarina ya da en yakin saglik kurulusuna müracaat etmelerini gerekir” diye konustu.

Iki doz asi kesinlikle ayni olmali

Ilk doz asi ile ikinci doz asinin ayni marka olma gerekliliginin çok sik sorulan sorulardan biri oldugunu ifade eden Özer, “Inaktif ve mRNA teknigi ile üretilen asilardan hangisini tercih etmeleri noktasinda karar veremiyorlar. Bir doz birinden ikinci dozu digerinden olabilir miyim gibi sorular geliyor. Bu mümkün degil. Eger ilk doz inaktif asi ile asi olunduysa ikinci doz da ayni olmali. Ayni teknikle olusturulan asi da demiyoruz birebir ayni asi olmasi gerekiyor. Her asinin virüsün hangi bölgesine karsi yapildigini bilemezler. Her asinin yapim teknigi farkli. Yöntem ayni olsa da virüsün çalistirildigi bölge farkli oluyor.  O yüzden ayni firmanin ayni asisi ile 2’nci dozu yaptirmak gerekiyor. 1 ay arayla asilari yaptirdiktan sonra su anki açiklamalara göre ancak 1 yil sonra ancak bir baska marka asi ya da farkli bir yöntemle asi yaptirilabilir” dedi.