DEMIR EKSIKLIGININ 20 BELIRTISINE DIKKAT!

Demir eksikligi dünyada en sik görülen anemi yani kansizlik türü olarak biliniyor. Özellikle az gelismis ve gelismekte olan ülkelerde demir eksikligine bagli anemi oranlari oldukça yüksek seyrediyor. Vücutta demirin eksik oldugu durumlarda anemi olusuyor ve buna bagli olarak da ‘’demir eksikligi anemisi’’ tanisi konuluyor. Istatistiklere göre dünyada kadinlarin % 35'inde, erkeklerin % 20'sinde ve hamilelerin %50’sinde demir eksikligi anemisi yani kansizlik görülüyor. Memorial Antalya Hastanesi Iç Hastaliklari Bölümü’nden Uz. Dr. Tülay Kadioglu, ferritin eksikligi ve tedavisi konusunda bilgi verdi. 

FERRITIN, VÜCUDUN DEMIR DEPOSU

Hemoglobin, kirmizi kan hücrelerine rengini veren oksijenin kanda tasinmasini saglayan bir proteindir. Demir de hemoglobinin temel yapisina giren bir elementtir ve akcigerden alinan oksijenin hemoglabine baglanarak dokulara aktarilmasinda büyük önem tasir. Beslenme yolu ile alinan besinlerden vücuda demir minerali girisi gerçeklesir. Demir minerali metabolizma ve hücre içi-disi  reaksiyonlar için oldukça önemli bir mineraldir. Ferritin, demiri vücutta depolayan ve salinimini kontrol eden  bir protein kompleksidir. Vücudun demir deposu olarak da tanimlanabilir. 

YAS VE CINSIYETE GÖRE DEGERLER FARKLILIK GÖSTEREBILIR

Ferritin eksikligi, vücutta bulunan demir deposu seviyesinin düsüklügünü gösterir. Normal ferritin degeri, yasa ve cinsiyete göre farklilik gösterebilir. Genel olarak erkeklerde 20-500 ml/ng, kadinlarda ise 20-200 ml/ng arasindaki degerler normal aralik olarak kabul edilir. Kadinlarda erkeklere göre  aylik adet kanamalari nedeni ile kismi olarak daha düsük olarak tespit edilir. Çocuklarda ise ideal ferritin düzeyleri degiskenlik gösterir. Ortalama olarak yeni dogan bebeklerde 25- 200 ng/ml, bir aylik bebeklerde 200 ile 600 ng/ml, 2- 5 aylik bebeklerde 50- 200 ng/ml, 6 aylik bebekler ile 15 yas arasi çocuklarda 7-142 ng/ml arasinda olmasi normal olarak kabul edilir.

AZ MIKTARDA DÜSÜKLÜK BELIRTI VERMEYEBILIR

Ferritin eksikligi vücutta ölçülen ferritin degerinin belirtilen normal seviyelerden asagida olmasi durumudur. Bu tablo vücutta demir eksikligi oldugunu gösterir. Demir minerali özellikle kirmizi kan hücrelerinde bulunan ve oksijenin tasinmasindan sorumlu olan hemoglobin molekülünün üretimi için gereklidir. Demirin vücutta yeterli miktarda bulunmamasi ile kirmizi kan hücrelerinin doku ve organlara tasidigi oksijen miktari azalir. Buna bagli olarak  doku ve organlarin yeterince oksijenlenememesi sonucu isleyisleri bozulur. Bu durum bazi belirtilere yol açar. Ferritin düsüklügü az ya da orta miktarda ise herhangi bir belirti göstermeyebilir. Ancak agir seviyede ferritin eksikligi mevcut ise daha çok belirti görülür. 

FERRITIN EKSIKLIGI BELIRTILERI SU SEKILDEDIR;

Halsizlik ve yorgunluk

Sabahlari uyanmakta zorluk ve sürekli uyku hali

Istahsizlik

Bas agrisi

Bas dönmesi

Kulak çinlamasi

Üsüme hissi

Unutkanlik, sinirlilik

Enerji kaybi

Konsantrasyon ve odaklanma problemleri

Saç dökülmesi

Tirnaklarda kirilma ve çizgili görünüm

Kasinti

Cilt renginde ve gözlerde solukluk ve sarilik

Eklem ve kas  agrilari

Huzursuz bacak sendromu

El ve ayaklarda uyusma hissi

Toprak ve kireç yeme istegi

Cinsel isteksizlik

Kilo vermekte güçlük 

Tedavide kansizliga neden olan etkenin bulunmasi önem tasiyor

Ferritin düsüklügü tespit edilmesi durumunda mutlaka altta yatan nedenin aydinlatilmasi gerekir. Bu durum baska bir hastaligin habercisi de olabilir. Tedavide hastanin durumuna ve degerlerine göre  degiskenlik gösterecek sekilde tablet, surup ya da damardan (intravenöz) demir takviyeleri planlanabilir.  Tedavi sürecinin yakindan takibi ve yarida kesilmemesi oldukça önemlidir. Ortalama 3-6 ay kadar süre ile tedaviye devam etmek gerekmektedir. Tedaviyi yarida kesmek tekrarlayan demir eksikligine neden olabilmektedir. Medikal tedavinin yani sira hastanin beslenmesi de demir eksikligine göre planlanmalidir.