Dünyada her yil 6 milyon kisi inme nedeniyle hayatini kaybediyor

Ege Üniversitesi Tip Fakültesi (EÜTF) Nöroloji Anabilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Hadiye Sirin, 10 Mayis Dünya Inme Önleme Günü’nde, dünyada her yil 6 milyon kisinin hayatini kaybetmesine neden olan inmeye yönelik riski azaltma ve inme durumunda yapilmasi gerekenlere yönelik bilgiler verdi. Inme riskinin alinacak koruyucu önlemlerle azaltilabilecegini söyleyen Prof. Dr. Sirin, “TÜIK verilerine göre, Türkiye’de inmeden ölüm sayisi yilda 40 bin civarinda. Inme hizli müdahale ile tedavi edilebilir bir hastaliktir” diye konustu.

Ege Üniversitesi Tip Fakültesi Nöroloji Anabilim Dali koordinasyonunda, Acil Servis, Radyoloji, Kardiyoloji, Kalp ve Damar Cerrahisi, Beyin ve Sinir Cerrahisi ile Biyokimya anabilim dallarinin multidipliner yapilanmasi ile faaliyet gösteren Ege Inme Takimi, inme ile ilgili önemli çalismalara imza atiyor. 10 Mayis Dünya Inme Farkindalik Günü kapsaminda, EÜTF Nöroloji Anabilim Dali Ögretim Üyesi ve Türk Beyin Damar Hastaliklari Dernegi Genel Sekreteri Prof. Dr. Hadiye Sirin inmeye yönelik riski azaltma ve inme durumunda yapilmasi gerekenlere yönelik bilgiler verdi. Inmenin özürlülüge neden olan hastaliklar arasinda birinci sirada yer alirken, ölüme neden hastaliklar arasinda üçüncü sirada oldugunu dile getiren Prof. Dr. Sirin, “Inme belirtileri ortaya çikmasi durumunda hasta veya hasta yakinlarinin en kisa sürede 112 birimi ile iletisime geçmeleri ve hastalarini acil servislere özel araçlarla degil 112 ambulanslariyla getirmeye özen göstermeleri önemlidir” diye konustu.

“DÜNYADA HER YIL 6 MILYON KISI INME NEDENIYLE HAYATINI KAYBEDIYOR”

Avrupa Inme Birligi Raporu (SAFE) verilerine göre, her yil 780 bin kisinin inmeye yakalandigini ve bu sayinin 2035 yilinda 4 milyon civarinda olacaginin öngörüldügünü vurgulayan Prof. Dr. Sirin, toplumun yaslanmasinin inme nedeni ile gerçeklesen ölüm ve sakat kalma oranlarini artiracagini ifade etti. Dünyada her yil 17 milyon insanin inme geçirdigini hatirlatan Prof. Dr. Sirin, “Bu dünya üzerinde dakikada 1 kisi inme geçiriyor anlamina gelir. 6 milyon kisi ise inme nedeni ile yasamini yitiriyor. Her 6 kisiden 1’i hayati boyunca bir kez inmeyi yasiyor. TÜIK verilerine göre, Türkiye’de inmeden ölüm sayisi son yillarda yilda 40 bin civarinda ve yaklasik yilda 100 bin iskemik ve 40 bin de hemorajik inme görülmektedir. ‘Zaman beyindir’ inme hizli müdahale ile tedavi edilebilir bir hastaliktir. Yil boyunca inmeden korunmak için yapmamiz gerekenler hatirlanmalidir” dedi.

KIMLER RISK GRUBUNDA?

Inme geçiren her 10 olgunun 8-9’unda beyin damarlarinda tikanma ve 1-2’sinde ise beyin kanamasi gelistigini söyleyen Prof. Dr. Sirin, “Nöral doku hasarlanmasi sonucu kol ve bacakta güçsüzlük, konusma bozuklugu, agizda kayma ve dengesizlik gibi fonksiyon kaybi ortaya çikar. Inme risk faktörleri arasinda ileri yas, erkek cinsiyet ve pozitif aile öyküsü ‘degistirilemez’ risk faktörleridir. Basta kardiyak hastaliklar olmak üzere kronik sistemik ve vasküler hastaliklar önemli ‘tedavi edilebilir’ risk grubunu olusturur. Bu grupta kronik hastalik regülasyonu ile inme riski azaltilabilir. En büyük risk grubu ise ‘giderilebilir’ risk faktörleridir. Bunlar arasinda; sigara içimi, hipertansiyon, seker hastaligi, dislipidemi, obezite, sedanter yasam tarzi gibi ateroskleroz risk faktörleri basta gelir” diye konustu.

RISK EN AZA INDIRILEBILIR

Ege Üniversitesi Tip Fakültesi Inme Merkez Sorumlusu da olan Prof. Dr. Sirin, inme riskinin alinacak koruyucu önlemlerle en aza indirilebilecegine dikkat çekip, “Inme gelisiminde rol oynayan yas, cinsiyet, irksal köken, ailede benzer hastalik olmasi gibi bazi risk faktörlerini degistirmek mümkün degildir. Ancak bunlarin disinda kalan, inme geçirmenize neden olabilecek bazi etmenleri denetim altina alabilmeniz ve riski azaltabilmeniz mümkündür. Bu baglamda, hipertansiyon, diyabet, ritm bozuklugu (atrial fibrilasyon), yüksek lipid düzeyleri, sigara, yogun alkol kullanimi, sismanlik, hareketsiz yasam gibi degistirilebilen risk faktörleri ile mücadele etmek gerekir” dedi.

Inme riskinizi azaltmak için yapmaniz gerekenler:

• Kan Basincinizi Takip Edin: Yüksek kan basinci, hem damar tikanikligi sonucu gelisen (iskemik) hem de damar yirtilmasi sonucu gelisen (hemorajik) inmenin bir numarali sebebidir. Kan basinci ne kadar yüksekse, inme riski de o kadar artmaktadir. Kan basincinin bilinmesi ve yilda en az iki kez kontrol edilmesi önerilmektedir.

• Tedavilerinizi Aksatmayin: Atrial fibrilasyon denilen sik karsilasilan ritim bozuklugu inmenin önemli nedenlerinden biridir. Bu ritim bozuklugu, kalp içinde pihti olusumuna yol açabilir. Atrial fibrilasyonu olan hastalarin kan sulandirici ilaçlarini düzenli kullanmalari ve gerekiyorsa ilaçla ilgili kan kontrollerini düzenli yaptirmalari önemlidir.

• Sigara kullanimini sonlandirin: Sigara inme riskini arttiran önemli faktörlerden biridir. Sigara içenlerin içmeyenlere göre inme geçirme riskinin en az 2-3 kat arttigi bilinmektedir. Baska birçok hastalik için de önemli bir risk faktörü olan sigara kullaniminin birakilmasi önemlidir.

• Alkol kullanmayin: Alkol kullanimindan kaçinilmasi inmeden korunmada önerilmektedir.

• Kolesterol düzeylerinizi düsürün: Yüksek kolesterol düzeylerinin inme riskini arttirdigi ortaya konulmustur. Bu tabloda beslenme büyük önem tasir. Diyeti, egzersizi ve kullaniyorsaniz ilacinizi aksatmamaniz gerekir. Kolesterol ilaçlarini doktorunuzun önerdigi sekilde kullanin.

• Yasam biçiminizi gözden geçirin: Uyku düzeni, beslenme, egzersiz yapma, ilaçlarin düzenli kullanilmasi konusunda doktorlarinizin önerilerini yerine getirin.

• Düzenli egzersiz yapin: Egzersiz yapmaya özen gösterin. Belirli bir yasin üstündeki hastalar için en uygun egzersiz yürüyüstür. Günde 10.000 adim atmaya özen gösterin.

• Diyetinize dikkat edin: Beslenme inme riskini etkileyen önemli faktörlerden biridir. Az tuzlu, yagdan fakir, bol sebze ve meyvenin tüketildigi Akdeniz diyetine agirlik verin.

--