Ali Canip Olgunlu, Independent Türkçe’de yer alan haberde, dünyanin ilk kilisesinin neden Konya’da oldugunu söyle açikliyor:
ILK 7 KILISE ARASINDA YOK
“Antakya’daki St. Pierre bir kilise degil ‘kenise’dir. Kenise, bir bina ismi degildir. Gizli gizli ibadet edilen yer anlamina gelir. Anadolu’da birçok yerde gizli gizli magaralar var. Isa’dan sonra havarileri cemaat olusturmak için her yerde özellikle de saklanabilecekleri magarada hem ibadet ediyorlardi hem de bu dini yaymaya çalisiyorlardi. Magaralarin tercih edilmesinin ana sebebi barinmak olmakla birlikte Isa’nin bir magarada dünyaya gelmesiyle de öne çikan tarihsel bir yönelistir. Inançsal sebeplerle gizli gizli ibadet edilen bu yerlere ‘kenise’ denir. Dolayisiyla St. Pierre ilk keniselerden bir tanesidir. Oralar günümüzde anlasildigi anlamda kilise degil kenisedir. Ayrica o tarihte Hiristiyanlik mesru degildi. Roma Hiristiyan degildi. Roma bu yüzden Hristiyanlar’a karsi hos görülü degildi. Yani bir kilisede açikça ibadet etmeleri mümkün degildi.
Zaten Antakya’daki St. Pierre, dünyanin ilk yedi kilisesi arasinda da yoktur. Yalnizca kenise olmakla birlikte ilk kilise olarak sayilan kiliseler; Efes, Izmir (Smyrna), Bergama, Thyateira (Akhisar), Sardes (Salihli), Philadelphia (Alasehir) ve Laodikeia (Denizli). Görüldügü gibi Antakya St. Pierre, ilklere dâhil edilmemekle birlikte dünyanin ilk kilisesi olarak isaret edilmesi anlasilir gibi degildir.
Dünyanin ilk kilisesi, Konya yakinlarindaki Sille yerleskesinde, ‘Hristiyanlar’in annesi’ olarak bilinen Constantin’in Annesi Helena tarafindan saglanan serbestlik ile 327 yilinda insa edilen ve günümüzde de Azize Helena adiyla bilinen kilisedir. Bu kilise, Roma’nin Hiristiyanligi serbest birakmasindan üç yil önce insa ediliyor.
Helena, Kudüs’e yaptigi hac yolculugu sirasinda Sille’ye ugrar ve orada bulunan inananlar için ibadethane yapma imkani saglar. Bunu sadece Helena gibi güçlü ve inaçli bir imparatoriçe yapabilirdi.
Bu baglamda Sille, Azize Helena Kilisesi dünyanin ilk, birinci Ayasofya olarak isimlendirilen Megale Ekklesia ise Anadolu’nun dolayisiyla dünyanin ikinci kilisesidir. Megale Ekklesia, insa edilmesinden 44 yil sonra Imparator Arkadios zamaninda çikan bir ayaklanma neticesinde yanarak yok olur.”
HRISTIYANLARIN ANNESI HELENA KIMDIR?
M.S. 250 yilinda Drapene’de dünyaya gelir. Kocasinin kendisini asil bir aileden olmadigi gerekçesiyle bosamasina ragmen oglu Constantin imparator olunca Helana Imparatoriçe ünvanina kavusmustur. Seksenli yaslarinda Kudüs’e hac yolculuguna çikar. Hz. Isa’ya ait kutsal esyalari bularak beraberinde Constantinapolis’e getirir. Bu kutsal emanetlerden bir tanesi, Hristiyan dünyasi için ilk sehit sayilan Aziz Stefanos’un kemikleridir. Aziz Stefanos, Hristiyanliga inandigi için Kudüs’ten kovulup taslanarak öldürülen ilk inanandir. Zamani belli olmamasina ragmen 26 Aralik tarihinde bu olayin gerçeklestigine inanan Hristiyanlar için azizin yortu günü 26 Aralik olarak anilir.
Dindar, hayirsever, bagislayici bir hayat süren Helena’ya, Iznik konsil babalari ‘Hristiyanlar’in annesi’ ünvanini verirler. Öte yandan M.Ö. 31 yilindan sonra Roma imparatorlari “Caesar Augustus” ünvanini alirken imparator eslerine de “Augusta” ünvani verilir. Ilk kez Helena, imparator esi olmamasina ragmen oglu vasitasiyla bu ünvani almistir.