CUMHURBASKANI Tayyip Erdogan’in açikladigi tamamlayici emeklilik modeliyle, kidem tazminati konusunda da yeni bir dönem baslayacak. Sosyal taraflarla tartismaya açilan modellerde, 60 yasa kadar fonda birikim yapilmasi öngörülüyor. Ilk konut, evlenme, agir hastalik gibi durumlarda ise bu yastan önce sinirli olarak çekim yapilmasi mümkün olacak.
Mevcut sistemde, her yil için, çalisanlarin brüt bir aylik ücreti kadar, kidem tazminati hakki olusuyor. Ekonomi yönetiminin çalismalarini sürdürdügü modellerde sistemin herkesi kapsamasi veya tercihe bagli olmasi seçenekleri üzerinde duruluyor.
Kidem tazminati hesaplarinda biriken tutari çalisanlar, esas olarak 60 yasinda alabilecek. Buna göre 60 yasinda hesapta biriken paranin yüzde 25’i pesin olarak alinabilecek, kalan tutar ise emeklilik gelirini artirmak için çalisanlara ek gelir olarak verilecek.Ilk konut, evlenme, agir hastalik, isten çikis durumlari ise istisnai olarak degerlendirilecek ve öncesinde ödeme yapilabilecek. Ama tutar burada sinirli olacak. Örnegin ilk konut aliminda biriken tutarin yüzde 10’unu çalisan çekebilecek.
Ekonomi yönetiminin üzerinde durdugu modellerden ilki yasalasirsa bütün çalisanlar bu modele göre kapsam içine alinacak. Bu durumda zorunlu olacak birinci modelde, isveren her ay çalisanin brüt ücretinin yüzde 3’ünü “tamamlayici emeklilik hesabina” aktaracak.
Bu da yillik bazda 11 günlük bir kidem tazminati hakkina denk düsüyor. Kalan 19 günlük tutara denk gelen brüt maasin yüzde 5.33’ü kadar tutar ise simdi oldugu gibi ayni sistemle devam edecek ve ayrilik durumunda ödeme yükümlülügü isverende olacak.
Ikinci model yasalasirsa taraflara seçme sansi sunulacak. Ya su andaki mevcut sistemin devami tercih edilecek ya da yeni modele geçilecek. Bu yeni modelde isveren payinin yani sira, devlet payi da söz konusu olacak. Isçiler de prim ödeyecek.
Asgari ücrete kadar ücretler için, isçinin primi ücretin yüzde 0.5’i kadar olacak. Örnegin iki asgari ücrete kadar olan bir ücret söz konusu ise, katki payi yüzde 1.5’a kadar çikacak. Asgari ücretin iki katindan fazla olan ücretlerde ise, kesinti yüzde 2.5’a kadar çikacak. Devlet de bir puan katkida bulunacak. Rakamlar konusunda sosyal taraflarla görüsmeler halen devam ediyor.
Normallesme destegi verilecek
ISTIHDAM kalkani paketi kapsaminda, isten çikarma yasagi ve kisa çalisma ödenegi de yer aliyor. Isten çikarma yasaginin sürdürülmesi planlanirken, buna bagli olarak ücretsiz izin destegi de sürdürülecek. Kisa çalisma ödeneginin ise ismi degisecek.Kapanan veya kismi çalisan ancak haziran ayiyla birlikte normallesmeye baslayan isyerleri için “normallesmeye” yönelik destek verilecek. Yetkililer halen çalismalarin devam ettigini ve bazi degisiklikler olabilecegini vurgularken, su an için kisa çalismaya basvuran isletmelerin yeniden basvuru yapmadan bu destekten yararlanmasini planladiklarini ifade ediyor. Buna göre, yine kisa çalisma ödeneginde oldugu gibi, çalisanlar için bin 700 TL’den baslayan düzeyde ücret destegi verilecek. Ayrica kayitdisindan kayitiçine geçenlere, istihdamini koruyanlara da tesvik verilmesi hedefleniyor. Esnek çalisma da kapsamda olacak. Bu konuda da 25 yas alti ve 50 yas üstü için kolaylik saglanmasi planlaniyor.
