Gebelik döneminde fizyolojik olarak degisiklikler olacagina dikkat çeken Kadin Hastaliklari ve Dogum Uzmani Doç Dr. Emre Pabuçcu, "Glukoz (seker) metabolizmasi gebelikte önemli ölçüde degisiklik gösterir. Gebelikte döneme göre annede kan sekerinin yüksek tutulmasi seklinde düzenlemeler meydana gelir. Bunun amaci, anne kanindaki sekerin bebege dogru yönlendirilmesi ve bebegin beslenmesidir.” dedi.
Gebe kalindiktan sonra, özellikle gebeligin ikinci yarisindan itibaren anne kan sekerinin yükseltilmesi için bebegin esinden salgilanan hormonlar çok etkilidir. Burada amaç bebege daha fazla seker yani glukoz gönderilmesidir. Çünkü bebeklerin esas besin kaynagi annedeki kan sekeridir. Bu amaçla bebegin esinden salgilnan hormonlar özellikle de plasental laktojen insüline karsi direnç yaratir ve anne kan sekerini yüksek tutmaya çalisir. Ancak bu ölçü kaçar ise, diyabetik olaylar olusmaya baslar.
Gebelik hormonlarinin etkisi ile artan kan sekeri eger annenin beslenme ve egzersiz aliskanliklari ile bir düzeyde dengede kalir ise diyabet olusmaz. Ancak herkesin pankreasi ayni düzeyde bu olayi dengeleyemez ve kan sekeri asiri yüksek kalir ise sorunlar olusmaya baslar.
Peki nedir bu durumlar?
• Bebegin yag dokusunun asiri fazlalasmasi ve bebegin asiri irilesmesi
• Amniyon suyunun asiri artisi ve karinda rahatsizlik hissi
• Yüksek tansiyon
• Erken dogum riski
• Bebekte özellikle kalp sistemini ilgilendiren anomaliler
• Vajinal dogumda sorunlar
• Yenidogan döneminde sorunlar
Bu durumu nasil anlayabiliriz?
Gebeligin seker hastaligi anlaminda özellikle riskli sayilan 26. haftasindan itibaren 50 veya 75 gr seker yükleme tarama/tani testi ile risk altindaki anne adaylari saptanir ve önlem alinir. Seker yüklemesi konusuna sicak bakmayan ancak alttan alta diyabet durumu gelistiren anne adaylari ise ciddi risk altinda olacaklardir. Çünkü tanimlanamayacak ve önlemler alinamayacaktir. Bu nedenle ulusal ve uluslararasi kilavuzlar riskli gruplarda seker taramasini önermektedir; biz de öneriyoruz.
Gebelik sekerini yakaladik. Ne yapmaliyiz?
Öncelikle uygun beslenme programi, kalori kisitlamasi ve günlük egzersizler öneriyoruz. 3 ana ve 3 ara ögün olacak sekilde, protein ve sebze agirlikli bir diyet uygundur. Açlik ve tokluk kan sekeri takipleri ile de durumu degerlendirip gerekirse insülin tedavisine basliyoruz. Buradaki amaç kan sekerini dengeleyip bebegin sagligini korumaktir.
Seker hastaligindan korunmak için nelere dikkat etmeliyiz?
? Dengeli ve yeterli sekilde beslenmenin aliskanlik haline getirilmesi gerekir. Gün içinde 2-3 saat araliklarla ana ve ara ögün olarak, 6 ögün tüketilmelidir. Bu beslenmenin içinde saglikli besinler belirli ölçülerde olmalidir. Bunun için diyabet beslenme piramidinden yararlanilabilir.
? Kuru baklagiller, sebzeler, meyveler ve tahillarda olan posa ihtiyaç kadar tüketilmelidir.
? Kan sekerinin kontrol edilemedigi duruma gelmesini önlemek için, karbonhidrat tüketiminin sinirlandirilmasi gerekir. Karbonhidratli besinlerin fazla tüketilmesi, kan sekeri dengesini bozan bir etken olarak kabul edilmektedir.
? Kirmizi et tüketimi sinirlandirilmali, balik ve beyaz et tüketimi tercih edilmelidir. Bunlar kizartma yapmak yerine, izgara ve bugulama olarak tüketilmelidir.
? Kati yag tüketiminden kaçinilmali, asiri yag tüketilmemelidir. Özellikle kilosu fazla olan kisiler yag tüketimini daha az seviyede yapmalidir.
? Bebeklerin ilk alti ay anne sütüyle beslenmesi, diyabet riskini azaltmaktadir.
? Kilonun ideal oranda tutulmasi gerekir. Diyabet hastalari genellikle asiri kilolu kisilerden olusur. Bu nedenle fazla kilolarin saglikli diyetlerle verilmesi gerekir.
? Düzenli bir egzersiz plani yapilmalidir. Sportif faaliyetler kisinin özelliklerine göre degerlendirilmelidir. Seker hastaligindan korunmak için, beslenme kadar önemli bir yere sahip olan düzenli egzersiz sagligin korunmasinda da etkilidir.
? Sigara, alkol gibi kötü aliskanliklardan uzak durulmalidir.
? Stresten kaçinilmalidir. Stres kisilerde yüksek tansiyon, damar sertligi, kalp hastaliklari gibi sorunlara neden olarak, genel sagligi olumsuz etkileyen nedenlerden biridir. Vücudun dengesinin bozulmamasi gerekir.
? Düzenli bir uyku düzeni saglanmalidir.
Insanlar kendi sagligini önemserlerse, saglikli bir yasamin kapilarini aralayabilirler. Saglik için kendinize zaman ayirmaya çalisin. Çesitli hobiler edinebilir, ruhsal sagliginizi üst düzeyde tutabilirsiniz. Bu önlemleri almaniz, hem seker hastaligindan korunmanizi saglayacak, hem de diger hastaliklardan sizi uzak tutacaktir.