8 Mart Dünya Kadinlar Günü yaklasirken, dünya üzerindeki her üç kadindan biri esi ya da erkek arkadasi tarafindan fiziksel ve cinsel siddete maruz kaliyor. Pandemi döneminde agirlasan ekonomik ve sosyal kosullar kadina siddet vakalarinda artisa neden olurken, fiziksel siddetin çogunlukla psikolojik siddetle basladigi biliniyor. Yine arastirmalar ortaya koyuyor ki, dünya üzerindeki her 10 kadindan 8’i, partneri tarafindan psikolojik siddete maruz kaliyor. Özellikle, flört, sözlülük ve nisanlilik gibi evlilik öncesi dönemde kadina psikolojik siddetin basladigini belirten Beykoz Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Ögretim Üyesi, Klinik Psikolog Prof. Dr. Ebru Salcioglu, “Fiziksel siddet birden bire baslamiyor. Kadinlarin fiziksel ve cinsel siddete maruz kalmamalari adina yasadiklari psikolojik siddeti önemsemeleri gerekiyor. Yapilan arastirmalar da gösteriyor ki fiziksel siddete maruz kalan kadinlarin neredeyse tümü psikolojik siddete de maruz kaliyor” diyor.
Salcioglu’nun verdigi bilgiye göre, psikolojik siddet; ‘ mental siddet’ ya da ‘duygusal istismar’ olarak da adlandiriliyor. Salcioglu, kadina yönelik psikolojik siddetin esler ya da erkek arkadaslar tarafindan çogunlukla, bazi stres yaratan davranislar ile gerçeklestigini anlatiyor. Bu durumun kadinin kendine güvenini azalttigini vurgulayan Salcioglu, “Duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarin görmezden gelinmesinin yani sira; kadinlar korku yaratan tehditlere, özgürlügünü kisitlayici ve asagilayici davranislara maruz kaliyorlar. Güven sarsici davranislar sikça görülürken, kadini suçlama, kadini delirdigine inandirma gibi durumlarla da karsilasiyoruz” diye konusuyor.
Kadinin sürekli asagilanmasi ve tehdit edilmesinin sikintili bir sürecin baslamasina neden oldugunu ifade eden Salcioglu, su degerlendirmeleri yapiyor: “Bati ülkelerinde yapilan arastirmalar gösteriyor ki, her 10 kadindan 8’i, partneri tarafindan psikolojik siddete ugruyor. Psikolojik siddet içerisinde degerlendirilen davranislarin çogunlukla fiziksel siddetle devam ettigini görüyoruz. Aslinda ekonomik ve egitim seviyesinden bagimsiz olan bu siddet türü egitim düzeyi yüksek, pek çok meslekten basarili kadinin maruz kaldigi siddet türü arasinda yer aliyor. Çogunlukla kadinlar yasadiklari bu durumun psikolojik siddet oldugunun farkinda bile olmuyor. Çünkü siddet fiziksel olmayinca kimse buna siddet olarak bakmiyor. Psikolojik siddet; fiziksel ve cinsel siddetin gelebilecegini gösteriyor. Bu konuda kadinlarin bilinçlenmesini son derece önemsiyorum. Ayrica toplum olarak; kadin ve erkegi benzer, esit hak ve sorumluluklara sahip bireyler olarak görmeyi basarmamiz gerekiyor. Çocuklarimizin egitimi ile devam edecegimiz bu önleyici süreç kadini asagilayan söylemlerin degismesi ile desteklenmelidir. Siddet uygulamayan erkeklerin çözüme dahil olmasi da kadina yönelik siddetin önlenmesi adina son derece önemlidir.”
Arastirmalar da ‘psikolojik siddet’i kanitliyor
Prof. Dr. Ebru Salcioglu, kadinlara siddetin psikolojik etkisini anlayabilmek için 2017 yilinda 220 kadin ile “Kadin Siginma Evleri Arastirmasi” yaptiklari bilgisini veriyor. Arastirmaya katilan kadinlarin yüzde 97’sinin fiziksel siddete maruz kaldigini ve bunlarin yüzde 91’inin yaralanma ile sonuçlandigini söyleyen Salcioglu, Türkiye genelinde gerçeklestirdikleri diger bir “Psikolojik Siddet Arastirmasi”na yönelik ise su bilgileri veriyor: “Bu çalismaya 1012 kadin katilirken, buna karsin 20 erkek arastirmaya dahil oldu. Bu egilimden yola çikarak aslinda psikolojik siddetin kadinlar üzerinde yogunlastigini söylemek pek de yanlis olmaz. Çünkü biz arastirmaya baslarken kadinlar özelinde bir sonuç çikarmak adina hedef belirlememistik. Ve bu arastirma sonucunda sadece 2 kadin hiçbir psikolojik siddet davranisina maruz kalmadigini bize bildirdi. Arastirma neticesinde fiziksel ve cinsel siddete ugrayan kadinlarin daha yüksek dozda psikolojik siddete maruz kaldiklari sonucuna da ulastik.”
Siddete ugrayan kadinin psikolojisi nasil degisiyor?
Psikolojik siddete ugrayan kadinlar korku ve endise içinde yasiyor.
Psikolojik siddet, kadinin kaygilarinin tetiklenmesine ve kaygi durumunun devam etmesine neden oluyor.
Psikolojik siddet, kadinin kendine olan inancini kaybetmesine neden oluyor.
Psikolojik siddet kadinlarin kendisini çaresiz ve depresif hissetmesine neden oluyor. Kadin, sürekli kendini düzelterek bir sekilde siddeti engelleme çabasi içerisine giriyor.
Siddet sonrasi olusan korku; kadinin itaat etmesine sebep oluyor.
Siddete ugrayan kadinlarda travma sonrasi stres bozuklugu (TSSB) en sik gelisen sorunlarin basinda geliyor.
Kompleks sorunlardan biri olan TSSB sonrasinda yasadigi olaylari kadinlar zihinlerinden atamiyorlar. Gündelik hayatinda travmayi hatirlatici seyler ile karsilastiklarinda sikintiyi tekrar tekrar yasiyorlar.
Travma hatirlatici olaylar karsisinda; kalp çarpintisi, terleme, titreme, agri gibi çesitli belirtiler olusuyor.
TSSB olan kisilerin korku, kaygi, utanç gibi duygulari yogun yasadiklari bilinirken, olumlu duygulari yasamada zorluk çektikleri de gözlemleniyor. Örnegin; iyi bir habere sevinememe, duygularda kisitlanma, kendisi ve dünya ile düsüncelerinde bozulmalar v.b.
TSSB görülen kadinlarda olusan bazi davranislar söyledir: Uyku düzenleri bozulur, çok çabuk öfkelenirler, dikkatleri çok çabuk dagilir, kendilerine zarar verebilirler, tehdit algisi ile adeta tetikte beklerler, ani ses ve hareketler sonucunda irkilirler.
Siddetin, kadinlarda travma sonrasi stres bozuklugu görülme riskini 4 kat artirirken depresyon riskini de 2 ile 3 kat artiriyor.
Es siddetine ugramanin intihar riskini 3.5 kat artirdigini da belirtiliyor.
-Karsisindakinin duygusal ve fiziksel ihtiyaçlarini görmezden gelir.
-Korku yaratan tehditlerde bulunur.
-Özgürlügü kisitlayici ve asagilayici davranislar sergiler.
-Karsisindakinin güvenini sarsici davranislarda bulunur.
-Suçlar ve daha da ileri boyutta karsisindakini delirdigine inandirmaya çalisir.