KISA HAZIR MISINIZ?

Sonbahari karsilarken fiziksel aktiviteler azaliyor, havalarin da serinlemesiyle enfeksiyon riski artiyor. Tatillerin sonuna gelinmesi, okullarin açilmasi, is yogunluklarinin artmasi ve yeni bir düzen kurma stresi ve devam eden COVID-19 faktörü de göz önüne alindiginda bu dönemde bagisiklik sisteminin gözden geçirilmesi gerektigini belirten Anadolu Saglik Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmani Tuba Örnek, “Bagisiklik sistemimizi baskilayan ve zayif düsüren faktörler; hatali beslenme aliskanliklari, hareketsiz yasam, sigara, uyku düzensizligi ve stres gibi özünde yasam tarzimizla ilgili unsurlardir. Bunlarin varligi halen devam ederken, bagisiklik güçlendiren takviyeler tek basina hiçbir ise yaramaz. Ancak yasam tarzinizda saglikli yasama dair degisiklikler kalici olarak yapilandirildiginda, dogru kisiye dogru takviyeler bagisiklik gücünü katlayici etkiler gösterir” açiklamasinda bulundu.

Bagisiklik sistemi kabaca vücuda giren hastalik yapici mikroplari ortadan kaldirmak için savasan bir isleyis düzeni olarak tanimlanabilir. Bagisikligin zaman zaman çesitli faktörlerden etkilenerek zayif duruma düsebildigini ve buna bagli olarak da bazi hastaliklarin agir veya tekrar tekrar yasanabildigini söyleyen Anadolu Saglik Merkezi Beslenme ve Diyet Uzmani Tuba Örnek, özellikle mevsim geçisleri ve sonbaharda bagisikligi güçlendirmenin yollarini paylasti:

• Bagisiklik güçlendirici beslenme, önce dengeli beslenme kavrami ile baslar. Ilk olarak seker ve seker eklenmis yiyecekler- içecekler, hamur isleri, kizartmalar, katki maddesi içeren hazir yiyecekler, islenmis etler ve kati yag ile yapilmis yiyeceklerden uzak durmak gerekir. Bundan sonraki kural, dört besin grubundan yeterli derecede beslenmektir. Bunlar süt ve süt ürünleri, et grubu, sebze/meyve grubu ve tahillardir. Bu gruplar içerisinde enfeksiyon ile bas etme konusunda çok basarili besinler mevcuttur. Özellikle sebze ve meyveler farkli renk özelliklerine göre sahip olduklari farkli antioksidan ve lif içerikleri nedeniyle son derece kiymetlidir. Sogan, sarimsak, lahanagiller, turpgiller, brokoli, nar, portakal, avokado basta olmak üzere tüm sebze ve meyvelere beslenme programinda yer verilmeli. Sebze ve meyvelerin bagirsaklarimizdaki yararli bakteriler olan probiyotiklerin çogalmasina yardimci olmasi özelligi de savunma sistemimize ekstra güç katar. Probiyotik sayimizi arttirmak için yogurt, kefir, tursu, sirke gibi fermente ürünlerden faydalanacagimiz gibi, doktor ve diyetisyen önerisi ile probiyotik/prebiyotik takviyeler de kullanilabilir.
• Karbonhidrat olarak basit sekere -yani sofra sekeri ve sekerle yapilan yiyeceklere -ihtiyacimiz olmadigi gibi bu tüketim tarzi bagisiklik sistemimizi de zayiflatir. Dolayisiyla tam bugday ekmegi, karabugday, yulaf, bulgur vs gibi kompleks karbonhidratlar - yani rafine edilmemis, kepekli, kabuklu tahillar- tercih edilmeli.
• Bagisiklik sisteminin salgiladigi antikorlar protein yapidadir. Protein alimi yeterli düzeyde tutulmali ve ihmal edilmemelidir. Kirmizi et, tavuk, hindi, balik, yumurta, süt ve süt ürünleri, bakliyatlar protein içeren besinlerdir. Ayrica bu grupta çinko minerali de direncimizi arttirmamizda yardimci olur.
• Omega 3 yag asitleri de bagisiklik sistemimizi güçlendirmede önemli rol oynarlar. Basta balik olmak üzere semizotu ve cevizde de omega 3 bulunur. Balik tüketimi haftada 3 porsiyon seklinde izgara veya firinda olmalidir. Sayet tüketilemiyorsa yine doktor veya diyetisyen önerisiyle balik yagi takviyesi olarak alinabilir. 
• Zerdeçal son zamanlarda üzerinde en çok çalisma yapilan bitkilerden birisidir. Bagisiklik sistemini pozitif anlamda tetikledigi bilinmektedir. Baharat olarak da karabiberle birlikte çorbalarda kullanilabilir. Doktor veya diyetisyen kontrolünde besin takviyesi olarak da alinabilir.
• Yagli tohumlardan ceviz, findik ve bademin içermis olduklari E vitamini, bitkisel yag asitleri ve çesitli mineral içerikleri bagisikligi desteklemek açisindan son derece faydalidir. Yag çesidi olarak da özellikle zeytinyagi, hindistan cevizi yagi, çörekotu yagi ve avokado yagini güçlü antioksidanlar olarak sayabiliriz.

• Vücut direncini arttiracak örnek bitki çayi olarak; yesil çay + adaçayi + 1 çay kasigi dogal bal karistirarak günde 2 fincan tüketilebilir. Ihlamur, rezene, zencefil ve kusburnu çaylari da önerilen çaylar arasindadir.
• Arilarin kovanlarinin hijyenini saglamak için ürettigi propolisin de bagisikligi arttirdigina dair yapilmis çalismalar mevcuttur. Üretim kosullarinin güvenirligi ve kisiye alerjik etkisi riskleri nedeniyle yine doktor veya diyetisyen görüsü çerçevesinde alinmalidir.
• Vücuttaki D vitamini düzeyini arttirmak için en temel öneri günesten yararlanmaktir. Gerekiyorsa doktor önerisiyle takviyelerin kullanilmasi gerekir.
• Yukarida bahsedilenlere ek olarak bol su tüketimi de vücuttaki toksinlerden arinmak ve metabolizmayi canlandirmak için en temel unsurlardan birisidir.