Yakin Dogu Üniversitesi arastirmacilari, iki yildir sürdürdükleri “Denizsel Atik Bilimsel Arastirma Projesi”ni tamamlayarak sonuçlarini açikladi. Projenin sonuçlari Akdeniz’in merkezinde yer alan Kibris sahillerinin denize kiyisi olan komsu ülkelerden gelen atiklarla büyük bir risk altinda oldugunu gösteriyor. Yakin Dogu Üniversitesi Mimarlik Fakültesi Peyzaj Mimarligi Bölüm Baskani Prof. Dr. Özge Özden, Ögretim Görevlisi Sinem Yildirim, Yakin Dogu Üniversitesi Veteriner Fakültesi Ögretim Üyesi Doç. Dr. Wayne Fuller ve Exeter Üniversitesi Biyolojik Bilimler Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Brendan Godley tarafindan, KKTC’deki kiyisal deniz çöpü birikimi ile ilgili yürüttükleri proje, Yakin Dogu Üniversitesi Bilimsel Arastirma Projeleri fonu tarafindan finanse edildi. Farkli uzmanlik alanlarindan bilim insanlarinin 2 yillik saha çalismasiyla tamamladigi projenin sonuçlari yüksek tirajli bilimsel dergilerden Marine Pollution Bulletin”da yayinlandi.
Deniz kaplumbagalarinin en önemli üreme merkezlerinden biri olan ve özellikle yesil deniz kaplumbagalarinin Akdeniz’deki üçüncü büyük üreme alani olan Karpaz Yarimadasi’nda bulunan Ronnas Sahili yok olma tehlikesi ile yüz yüze. Ronnas Sahilinde 2 yil boyunca yapilan çalisma sonucunda, 250 metrekarelik alandan ayda ortalama 1.114 parça ve 11,9 kilogram atik toplandi. Akdenize kiyisi olan Lübnan, Suriye, Israil ve Misir kaynakli olan bu atiklar Ronnas Sahili için büyük bir tehdit yaratiyor.
Atiklarin kaynaginin da arastirildigi projede Ocak 2018 ve Ocak 2019 tarihleri arasinda tespit edilen atiklarin birçogunun Lübnan, digerlerinin ise Suriye, Israil ve Misir kaynakli oldugu tespit edildi. Yakin Dogu Üniversitesi Mimarlik Fakültesi Peyzaj Mimarligi Bölüm Baskani ve KKTC Cumhurbaskanligi Turizm ve Çevre Komitesi Baskani Prof. Dr. Özge Özden, komsu ülkelerden KKTC kiyilarina ulasan atiklarin büyük bir bölümünün plastik materyallerden olustugu bilgisini verdi. Prof. Dr. Özden, “Deterjan siseleri, sampuan siseleri, yiyecek ve içecek kaplari” gibi farkli atiklar tespit ettiklerini belirtti.
Tüm dünyada plastik atiklarin denize ulasmasi deniz canlilarinin yasamini tehlikeye atarak ekosistemi tehdit ediyor. Prof. Dr. Özge Özden de plastik atiklarin basta balinalar, deniz kaplumbagalari, yunuslar, balik türleri, su kuslari olmak üzere pek çok deniz hayvaninin yasamini tehdit ettigini söylüyor.
Yakin Dogu Üniversitesi Peyzaj Mimarligi Bölüm Baskani ve ayni zamanda KKTC Cumhurbaskanligi Turizm ve Çevre Komitesi Baskani olan Prof. Dr. Özge Özden, projenin ortaya koydugu sonuçlarin, kati atik geri dönüsüm projelerinin önemini de ortaya çikardigini söylüyor. Tüm dünyada ve ülkemizde en önemli çevre problemlerinin evsel atiklar oldugunu dile getiren Prof. Dr. Özden, plastik, metal, cam içerikli pek çok atik için geri dönüsüm projeleri gelistirilerek dogadaki birikiminin azaltilmasi gerektigini vurguluyor.
Yakin Dogu Üniversitesi Peyzaj Mimarligi Bölüm Baskani Prof. Dr. Özge Özden proje kapsaminda, KKTC’nin sekiz farkli sahilinde belirlenen 250 metrekarelik alandan her ay düzenli olarak çapi 2,5 santimetreden küçük olan tüm denizsel atiklari topladiklarini söylüyor. Proje kapsaminda toplam 59.556 parça atik toplandi. Farkli atik çesitleri içerisinde, plastik içerikli atiklarin oraninin ise yüzde 96 oldugu saptandi. Proje sirasinda plastik torbalar, plastik parçalar, yiyecek-içecek kaplari ve sise kapaklari hem agirlik, hem de adet bakimindan en çok karsilasilan atiklar oldu.
