Marmara Adalarinda Sucul Ekosisteme Can Suyu!

Bilimsel yönü ile dikkatleri üzerine çeken Marmara Adalari Yapay Resif Projesi tam 6 bölgede ekosisteme katkida bulunacak. Proje kapsaminda yapay resiflerin denize birakilmasi öncesi ve sonrasi olmak üzere toplamda 6 yil ölçme ve degerlendirme çalismalari yapilacak. 

Resifler deniz dibine yerlestirilmeden önce dört farkli mevsimde yapilacak ölçme ve degerlendirme çalismalari ile denizel çesitlilik ve balik popülasyonu gözlemlenecek, ardindan resifler denize birakilacak. Resifler denize birakildiktan sonra gerçeklesecek ölçme ve degerlendirme çalismalari üniversitelerin isbirlikleri ile gerçeklesecek ve tam 5 yil sürecek. Bölgedeki iyilesme ve gelismeler, bilimsel verilere dayanarak bes yil boyunca gözlemlenecek ve kayit altina alinacak. 

Projenin önemli amaçlarindan biri de bilimsel verilere dayanan kaynaklar olusturmak. Kayit altina alinan bu tüm bilimsel veriler isiginda yapay resif uygulama, izleme ve gelistirme rehberi olusturulacak. Bu rehberin, bundan sonraki Yapay Resif projeleri için hem bürokrasi hem üniversiteler hem bilim insanlari hem de girisimciler açisindan referans niteliginde olmasi hedefleniyor. 

Tarim ve Orman Bakanligi’ndan onay alan 2400 yapay resif blogunun denize birakilacagi projenin sahibi Marmara Adasi Gündogdu Köyünü Güzellestirme Imar ve Kalkindirma Sosyal Dayanismayi Saglama Dernegi, ilk faz çalismalarinin mart ayinda baslayacagini belirtti. Proje, resif bölgesinde yapilacak dört mevsim ölçme ve degerlendirme çalismalari ile baslayacak, ardindan 400 yapay resif blogu deniz tabanina yerlestirilecek. Izleme ve degerlendirme çalismalarinin ardindan, belirlenen diger 5 bölgede de 2000 yapay resif blogunun denizle bulusturulmasi planlaniyor. 

Marmara Adalari Yapay Resif Projesi hakkinda kamuoyunu ve bölgedeki balikçilari bilgilendirmek, fikir ve önerilerini dinlemek üzere Marmara Adasi Gündogdu Köyünü Güzellestirme Imar ve Kalkindirma Sosyal Dayanismayi Saglama Dernegi tarafindan, geçtigimiz yil Temmuz ve Ekim aylarinda iki toplanti gerçeklestirildi. Marmara Adalar Belediye Baskani, Marmara Adalari’nda yerlesik sivil toplum kuruluslarinin baskanlari ve yönetim kurulu üyeleri, Balikesir Il Tarim Müdürlügü yetkilileri, bölgede faaliyet gösteren balikçi birlikleri ve kooperatif temsilcileri, girgir balikçilari ve küçük ölçekli yöre balikçilari, otel, motel ve restoran isletmecileri ve akademisyenlerin katilimi ile genis katilimli toplantilar gerçeklestirildi. 

Bölge halkinin yogun ilgisini toplayan proje, sosyal medya araciligiyla kamuoyuna ulasiyor ve farkindalik yaratmaya devam ediyor. Proje hakkindaki tüm gelismelere sosyal medya kanallarinda @marmaraadalariyapayresifler hesabindan ulasmak mümkün. 

Marmara Adalari Yapay Resif Projesi Agustos 2020’de Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) ile bir protokol imzalayarak, ön çalismalarina akademisyenlerle devam etti. ÇOMÜ Su Alti Arastirma ve Uygulama Merkezinin yapmis oldugu bilimsel arastirmalar neticesinde Ekim 2020’de bölgede tespit edilen on farkli lokasyondan altisinin uygunlugu rapor edildi ve resmi izinler için hazirlanan ön çalisma raporu Tarim ve Orman Bakanligina gönderildi. Bakanlik, izin talebinde bulunan otuz civari proje içinden sadece Marmara Adalari Yapay Resif Projesine onay verdi. Toplam 6 lokasyonun oldugu projede, her lokasyonda 400 resif blogu, toplamda 2400 resif blogu yer alacak. 

Belirlenen yapay resif lokasyonlari, ÇOMÜ Sualti Arastirma ve Uygulama Merkezi’nden, Deniz Bilimleri ve Teknoloji Fakültesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Adnan Ayaz, Prof. Dr. Ugur Altinagaç ve Gökçeada Uygulamali Bilimler Y. O. Ögretim Üyesi Doç. Dr. Deniz Acarli tarafindan gerçeklestirilen dalislarda incelendi. Incelemeler yapilirken; bölgenin uygunlugu, zemin, termoklin tabakasi ve deniz yapisi dikkate alindi. 

Tarim ve Orman Bakanligindan onay alan proje, dört mevsim ölçme ve degerlendirme çalismalarina mart ayinda basliyor. Yapay resif bloklarinin imalati ve suya birakilmasi islemleriyle devam edecek olan proje Türkiye’de ilk kez Resif bloklari denize birakildiktan sonra da tam bes yil boyunca izlenecek, kaynak olusturulacak ve bu kaynak kamuoyu ile paylasilacak.

Marmara Adasi Gündogdu Köyünü Güzellestirme Imar ve Kalkindirma Sosyal Dayanismayi Saglama Dernegi Baskani Nevzat Ekmekçi: “Istanbul’u tasiyan, sirtlayan bir iç deniz, Marmara Denizi; bizim denizimiz. Dünyada kaç ülke buna sahip? Hor kullandik ve hor kullanmaya devam ediyoruz. Yillardan beri atik borularinin ucu Marmara Denizi'ne bagli, zaten üstünde yogun bir araç trafigi var, bir de kimyasal ve organik atiklarla daha da kirletiyoruz. Marmara Denizi’ndeki canli popülasyonu her geçen yil daha da azaliyor, deniz artik nefes alamiyor. Projemizle, kaybolan veya zarar gören habitatlari canlandiracagimiz için büyük heyecan duyuruyoruz. Bu sayede hem balikçilik faaliyetlerine katki saglayacak hem de sucul ekosistemi iyilestirerek türlerin popülasyonunu artiracagiz.” dedi. 

Proje Girisim Grubu Lideri, Senmak Makine Yönetim Kurulu Baskani ayni zamanda Marmara Adali Hüseyin Semerci: “Bölgemizde hayata geçecek olan Marmara Adalari Yapay Resif Projesi ile denizel biyoçesitliligi gelistirmeyi ve sürdürülebilirligini saglamayi hedefliyoruz. Bilimsel çalismalarla birlikte sonuçlarini birkaç yil içerisinde net bir sekilde görecegimiz projemiz, geçimini balikçilik faaliyetleri ile sürdüren bölge halkina da büyük bir katki saglayacak.” dedi.

MARMARA ADALARI COGRAFI, TARIHI, DENIZEL YAPISI ve ULASIM

Marmara Adalari, Marmara Denizi'nin güneybatisinda bulunan Balikesir'e bagli olan bir adalar takimidir. Istanbul ve Çanakkale Bogazlari arasinda denizyolu ulasiminin ana üssü olacak noktada, Çanakkale Bogazina 40, Istanbul Bogazina 60 ve Trakya Hasköy Burnuna 11 deniz mili uzaklikta bulunmaktadir. Ismi mermer ve Marmor’dan gelen Marmara Adasi, denizden 709.65m. yüksekligi ve 117 km2’lik yüzölçümü ile adalar toplulugunun en büyük ve en stratejik olanidir. Istanbul'a deniz otobüsüyle 2,5 saat, gemiyle 5 saat; Erdek'e ise gemiyle 1 saat 45 dakika uzakliktadir.

Marmara Adasinda ilk yerlesim, antik çagda Miletoslularca olmustur. Adada deniz kolonileri ile baglanan yerlesim, 15.yy’dan itibaren de Türklerle devam etmektedir. Antik ismi Prokonnesos olan ada, ilk çaglardan bu yana dogal yapisini olusturan mermer yataklari nedeniyle Roma ve Bizans Imparatorlugu yapilarinda kullanilmis, Osmanli döneminde ise cami ve saraylarin mermerleri buradan saglanmistir. Halen ülke genelindeki mermer üretiminin en büyük payi Marmara Adasi’na aittir.

Günümüzde bölge halkinin temel geçim kaynaklarindan biri de balikçiliktir. Marmara Denizi, Karadeniz ve Ege Denizi iklim özelliklerinin karmasini içerdiginden, mevsimlere göre Karadeniz ve Ege denizinden göç eden baliklarin barinagi olmaktadir. Belli basli göçmen balik türleri, palamut, lüfer, kolyoz, uskumru, torik, mezgit, hamsi, sardalye, vs. mevsimlere göre yer degistirmeyen önemli balik türleri ise, gümüs, tekir, dil, pisi, kefal, lapin, kupez, karagöz, mercan, barbunya, iskorpit, alyanak, kalkandir. Kentsel yapilasma, deniz trafigi ve atiklar sebebi ile Marmara Denizindeki türlerin popülasyonu ve ekosistemi tehlike altindadir.