Siddetli alerjisi olan kisiler, alerjik olduklari bir seye maruz kaldiginda çok siddetli tepki verebilirler. Alerjik reaksiyonlarda bagisiklik sisteminin asiri tepkisi anafilaksiye yani alerjik soka neden olabilir. Alerjik sok çok ciddi bir durumdur ve hemen tedavi edilmezse ölümcül sonuçlari olabilir. Vücudunuz alerjik soka girdiginde, kan basincinda ani bir düsüs olur, solunum yollariniz daralir ve nefes almakta güçlük çekersiniz. Daha önceki alerjik reaksiyonlarinda anafilaksi geçirmemis olmak, bir sonraki alerjik reaksiyonda alerjik sokun gerçeklesmeyecegi anlamina gelmez. Orta siddetli alerjik reaksiyonu olan kisilerin bir sonraki reaksiyonu alerjik sok seklinde olabilir.
Alerjik Sokun Belirtileri Nelerdir?
Alerjik sok durumunda bazi belirtiler yasarsiniz. Bu belirtilerin göz ardi edilmemesi gerekir. Belirtileri ne kadar erken fark ederseniz ve ne kadar erken tedaviye baslarsaniz ölümcül sonuçlari engelleyebilirsiniz. Alerjik sokun belirtileri sunlari içerir:
-Kurdesen, kizariklik veya solukluk gibi cilt reaksiyonlari,
-Dilde dudakta kasintili sislik
-Bogazimizda bir yumru varmis gibi hissetmek veya yutma güçlügü,
-Mide bulantisi, kusma, ishal, karin agrisi,
-Hizli ya da zayif nabiz, tansiyonda düsme
-Burun akintisi, hapsirma,
-Dilde, dudaklarda sisme,
-Hirilti ve nefes almada zorluk,
-Vücudunuzda sorun oldugunu dair bir his,
-Ellerde, ayaklarda, agizda ve kafa derisinde karincalanma hissi.
Anafilaktik sok ilerlediyse eger nefes almak için mücadele etmek, bas dönmesi, bilinç bulanikligi, bilinç kaybi gibi belirtiler meydana gelir.
Alerjik Soka Neden Olan Alerjiler Nelerdir?
Alerjik soka neden olan birçok alerji türü vardir. Ancak yaygin olarak anafilaksiye neden olan bazi alerjiler vardir. Besin alerjilerinden, kuruyemis, yer fistigi, süt, yumurta, bugday balik alerjisi, kabuklu deniz ürünleri ve bazi meyve alerjileri anafilaksiye neden olan yaygin alerjilerdir. Böcek sokmalari, özellikle esek arisi veya ari sokmalari da anafilaksi açisindan riskli alerjilerdir. Aspirin, bazi antibiyotikler, antiinflamatuvar ilaçlardan kaynaklanan anafilaktik sok da sik görülebilen durumlardir. Daha önce anafilaktik sok geçirenler, ailesinde anafilaksi öyküsü olanlar ve alerji veya astimi olan kisiler alerjik sok açisindan risk grubunda olan kisilerdir.
Alerjik Sok Önceden Bilinebilir Mi?
Alerjik sok çok hizli bir sekilde gelisir ve ne zaman olacagi tam olarak kestirilemez. Ancak alerjisi olan kisilerin alerjilerinin siddeti ölçülebilir ve kisinin alerjik sok açisindan riski hesaplanabilir. Alerjinin siddetini ölçmek, moleküler alerji testleri ile mümkündür. Moleküler alerji testi, alerjiye neden olan maddeye kandan bakar ve alerjiye neden olan maddeyi tam olarak saptayabilir. Moleküler alerji testi ayni zamanda total IgE dedigimiz vücudun alerjik yapisini gösterebilen, alerji seviyesini ortaya çikarabilen yeni nesil bir alerji testidir. Alerjinin siddeti belirlenebildigi için alerjik sok potansiyelleri de ortaya çikar. Çok yüksek seviyedeki alerjilerin alerjik sok potansiyelleri varken düsük seviyede olan alerjiler için deneme yaparak alerji belirtisi gelistirip gelistirmedigini tayin etmek gerekir.
Alerjik sok gelismis çocuk ve yetiskinler için alerjik soka neden olan alerjenlerin çok ayrintili saptanmasi oldukça önemlidir. Çünkü alerjik sok geçiren kisiler ve çocuklarin aileleri alerjik sokun belirtilerini gördükleri için psikolojik olarak çok endiselidir. Baska hangi nedenlerin alerjik soka neden oldugunu ayrintili olarak bilmek isterler. Moleküler alerji testi alerjik soka neden olan besinlerin içindeki bilesenlere de çok ayrinti bir sekilde ortaya koymasi nedeniyle baska hangi gidalarda alerjik sok gelisebilecegini saptayabilir. Çünkü ayni anda 300 farkli alerjene, alerji olup olmadiginin degerlendirmesinin yaninda alerjiye neden olan besinin içindeki molekülü de ortaya koyabilecegi için bu molekülü içeren gidalari da ortaya çikarabiliyor.
Ari sokmasina bagli alerjik sok riski ortaya çikarilabilir
Ari alerjisine bagli alerjik sok riski moleküler alerji testiyle ayrintili bir sekilde ortaya çikarilabilir. Ari sokmasina bagli alerjik sok gelisen hastalara alerji asisi yapilmasi çok faydali bir tedavidir. Moleküler alerji testi ile hangi ariya karsi alerji asisi yapilacagi konusunda fikir sahibi olunabiliyor.
Moleküler alerji testinin ortaya çikardigi bir diger güzel bilgi ise besinlerin firinlanmasinin alerjik soku önleyip önleyemeyecegini ortaya çikarmasidir. Çünkü alerjiye neden olan besin içindeki bilesenin isiya duyarli ise firinlanmayla riskin olup olmayacagi anlasilabilir. Bilinmelidir ki kuruyemis gibi alerjik soka neden olan besinler firinlanma ile alerjik sokun riski daha da artmaktadir. Süt, yumurta, sebze ve meyvelerin içindeki alerjik soka neden olan besinler firinlanmayla tüketilmesi mümkün olabiliyor.
Ilaçlara Karsi Alerjik Sok Moleküler Testle Anlasilir Mi?
Anlasilmaz. Ilaçlara bagli alerjiler moleküler alerji testiyle anlasilmaz. Ilaç alerjisi testi kandan baska testlerle, deri testi ve ilaçla yükleme dedigimiz ilacin küçük küçük dozlarla denenmesi ile anlasiliyor. Sonuç olarak moleküler alerji testiyle ilaç alerjisi anlasilmaz
Alerjik Sok Tedavi Edilebilir Mi?
Alerjilk sok gelismesini önlemek için alerji yapan nedenlerden kaçinmak gerek. Özellikle kuruyemis alerjisi olan veya deniz ürünü alerjisi olan hastalarin çok dikkatli olmasi gerekir. Alerjinin siddeti yüksekse kokusu bile alerjiye neden olabilir ve nefes sikismasina neden olabilmektedir. Bu nedenle deniz ürünlerine alerjisi olanlarin balik restoranlarindan uzak durmasi çok önemlidir. Okula giden çocuklarin alerjik oldugu besinler ayrintili olarak okula bildirilmeli ve alerjik sok belirtileri olmasi halinde nelerin yapilmasi gerektigi ve acil tedavi kiti olan adrenalin oto enjektörü nasil ve ne zaman uygulanacagini gösteren yazili eylem plani alerji doktoru tarafindan hazirlanmali ve okuldaki ögretmene anlatilarak verilmelidir. Yanlislikla alerjik besin tüketilmesi durumunda bir saat içinde acil tedavi planinin yapilmasi ve ambulansin çagrilmasi hayat kurtarici olacaktir
Prof. Dr. Ahmet AKÇAY alerjik sok belirtileri olan çocuk ve yetiskinlerde acil tedavi planinin ambulans gelinceye kadar yapilmasinin hayat kurtarici olmasi nedeniyle acil tedavinin nasil yapilacaginin egitiminin verilmesi çok önemli oldugunu belirtti. Ayrica Saglik Bakanligi ve Milli Egitim Bakanligi isbirligi ile alerjik sok eylem planlarinin okullarda egitim planlarinin yapilmasi ve ögretmenlerin egitilmesinin çok önemli oldugunu düsündügünü belirtti.
Alerjik sok belirtileri olan çocuk ve yetiskinin hemen yere yatirilarak müdahale edilmesi gerekir. Ayaklarin altina yastik koyarak yükseltmek gerekir. Bu sayede kalbe gelen kan miktari artirilmaktadir. Alerjik sok riski olan her hastanin alerjik sok gelismesi halinde kullanmak üzere kendilerinin uygulayabilecegi adrenalin oto enjektörü bulundurmasi çok önemlidir. Bu acil tedavi ilaci oda isisinda tutulmali, her zaman yanlarinda olmalidir ve çocuklarin okullarinda da bulundurulmalidir.