Izmir’in Kemalpasa ilçesi sinirlarinda bulunan Nif Dagi'nin zirvesinde yayilis gösteren, Hanimeligiller (Caprifoliaceae) ailesinden yeni bir bitki türü kesfedildi. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü ögretim üyesi Prof. Dr. Hasan Yildirim'in öncülügünde gerçeklestirilen çalismada kesfedilen bitki türüne Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalinda görev yapan ve 2019 yilinda vefat eden, dünyaca taninan, bir sürüngen hayvan uzmani olan Prof. Dr. Bayram Göçmen'e ithafen "Kanautia goecmeni" ismi verildi.
Yeni kesfinden dolayi Prof. Dr. Hasan Yildirim’i tebrik eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “ Fen Fakültemizin üretken bilim insani Prof. Dr. Hasan Yildirim, yeni bitki türlerini bilim literatürüne kazandirmaya devam ediyor. Hocamiz ve ekibi, Nif Daglarinda kesfettikleri bu türe Efe Çenberi ismini verdiler. Ayrica bitkinin bilimsel isminin de Merhum Hocamiz Prof. Dr. Bayram Göçmen’e ithaf edilmesi anlamli bir jest oldu. Çalismalarindan ötürü Prof. Dr. Hasan Yildirim’i ve ekibini gönülden tebrik ediyorum” dedi.
Bitkinin kesif sürecini anlatan Prof. Dr. Hasan Yildirim, “Bu tür, yillar boyunca Nif Daginin zirvesinde gözle görünürlügü oldukça fazla olmasina ve bin 700'den fazla bireyinin bulunmasina ragmen fark edilmeden gözden kaçmis. Bu dagda bizler de dahil bir çok akademisyen tarafindan sayisiz çalisma yapilmis olsa da genel görüntüsü ‘Sipil çayi’ (Sideritis sipylea) ile çok benzerlik göstermesinden dolayi birbiriyle karistirilmis. Çiçeklenme sürecinin Temmuz-Eylül ortalari gibi geç bir zaman diliminde olmasi, bu türün yillar boyunca fark edilememesine neden olmus. Ilk olarak 2018 Eylül ayi ortalarinda bu bitkinin çiçekli hali ile karsilasinca durumu fark ederek bu güzel türü bilim dünyasina tanitmaya karar verdik. Hacettepe Üniversitesinden Doç. Dr. Baris Özüdogru, Ege Tarimsal Arastirma Enstitüsünden Erdinç Ogur, doktora ögrencileri Tugkan Özdöl, Ilgin Can Deniz ve yüksek lisans ögrencisi Seval Erdem ile birlikte yaptigimiz çalismalar sonucu makalemizi hazirladik. Makalemiz, 2022 yilinin baslarinda taksonomi alaninin önemli dergilerinden olan, Yeni Zellanda merkezli Phytotaxa dergisinde yayinlandi ve kesfimiz bilim dünyasindaki yerini aldi” diye konustu.
“NIF DAGI, HABIBAT BAZINDA KORUMA ALTINA ALINMALI”
Türkçe ismi "Efe Çenberi" olarak belirlenen yeni türün dünyadaki tek yari çalimsi "Knautia" türü oldugunu vurgulayan Prof. Dr. Yildirim, bu türün bilinen tek yayilis alaninin sadece Nif Dagi zirvesinde 1300-1500 metre rakimlardaki açik dag yamaçlari oldugunu söyledi. Prof. Dr. Yildirim, “Efe Çenberi, yaklasik 1700-2000 kadar bireye sahip. Yetistigi alanlar, keçi, koyun, inek gibi hayvanlarin yogun otlatma baskisi altinda. Ayrica yol genisletme çalmalari ile de çok ciddi tahribata ugramis. Nif Dagi, bitkisel biyoçesitlilik açisindan önemli bir yer. Dünyada sadece bu dagda bilinen ve sadece bu dagda yayilis gösteren toplam 6 nokta endemik bitki bulunuyor. Bu alanin habitat bazinda koruma altina alinmasi gerekiyor” dedi.
Bitkinin türü hakkinda bilgi veren Prof. Dr. Yildirim, “Knautia cinsinin dünyada yaklasik 60 kadar türünün oldugu bilinmektedir. Ülkemizde ise yeni kesfimiz ile beraber görülen tür sayisi 12’ye çikti. Efe Çenberinin de kesfedilmesi ile ülkemize endemik Knautia türü sayisi ise 3’e yükseldi. Benim de yer aldigim ‘Efeler Yolu’ projesinin baslangiç noktasi Nif Dagidir. Yaklasik 500 km civarinda bir parkura sahip rota; Izmir Bozdaglar serisi ve Aydin Daglarini da kapsayip, Selçuk Meryemana civarinda tamamlaniyor. Efe Çenberi bitkisi, projenin baslangiç noktasinda kesfedildiginden dolayi projenin ‘Bayrak türü" olarak belirlendi” diye konustu.
