OBEZITE NEDENIYLE COVID-19'UN HEDEFI OLMAYIN

Memorial Bahçelievler Hastanesi Obezite Tani ve Tedavi Merkezi’nden Genel Cerrahi Uzmani Doç. Dr. Murat Çag, obezite hastalarinin Covid-19’a karsi çok daha savunmasiz oldugu konusunda uyardi ve koronavirüs ile obezite iliskisi hakkinda önemli bilgiler verdi. 

Obezitenin yasam sürenizi kisaltmasina izin vermeyin 

Kisinin vücut kitle endeksinin (VKI) yani boy kilo oraninin 30’un üzerinde olmasi obezite tanisidir, yani bu bir hastaliktir. VKI’nin 35’in üzerinde olmasi ve buna infertilite, Tip 2 diyabet, solunum, eklem, kalp problemleri gibi hastaliklarin eslik etmesi cerrahi tedavi zorunlulugunu dogurmaktadir. VKI’nin 40’i geçmesi ise acil olarak cerrahi müdahale gerektiren bir hastaliktir. VKI’nin 35’in üzerine çikmasi dahi insan yasamini oldukça kisaltmaktadir. Diyetisyen muayenesinde saptanan aktüel yas ve gerçek metabolizma yasi arasindaki fark, yasamdan giden süredir. 

Solunum sistemi önemli ölçüde zarar görebilir

Sismanlik; boyunda, karinda, karnin içinde ve kalpte yag depolarinin artmasindan kaynaklanir. Dolayisiyla akcigerler yeterince havalanamaz ve nefes yetersiz kalir. Yürüyünce veya biraz hareket edince nefes almakta zorlanilir. Akcigerler yeterince temizlenemez ve kani yeterince temizleyemez. Özet olarak solunum sisteminiz yetersiz çalisir, oksijenlenemezsiniz. Geceleri horlamaya sebep olur. Horlama boyundaki yaglarin sikistirmasi nedeniyle olmaktadir. Uyku apnesi adi verilen uykudan bogulur gibi uyanmaya sebep olan durumu nedeni de yine obezitedir. 

Yorgunluk ve halsizlik kalici hale gelebilir

Sismanlik hastaligi sadece bir agirlik hastaligi degildir. Biriken yag deposunun içinde adipokinler, sitokinler, hormonlar (östriol) üretilir. Bunlar, insanda romatizma agrilarini olusturur. Vücutta sürekli bir inflamasyon yani enfeksiyon, iltihap öncesi durum yaratir. Yorgunluk, bitkinlik, vücutta ödem, astim benzeri nefes yetmezliklerine zemin hazirlanir. Yapilan çalismalar göstermektedir ki; tüm bu yasam kalitesini düsüren süreçlerden dolayi VKI 40’in üzerinde olan kisilerin psikolojileri tipki organ nakli süreci yasamis hastalar kadar hassas olmaktadir. Obez bireyler tüm bu sorunlarla savasirken Covid-19 da bu hayati riskin çok daha fazla artmasina neden olmaktadir. Tüm bunlara ek olarak diyabet de sismanlik hastaliginin bir sonucudur. Kalbi saran ve hücrelerin içine giren yag sismanlik hastaliginin bir sonucudur. Obezite nedeniyle vücutta üretilen adipokinler immün süpresyon yaparlar. Bilindigi üzere sitokin firtinasi Covid-19’un öldürücü bir fazidir. Obez bireylerin vücudunda ise sitokinler zaten fazlasiyla bulunmaktadir. 

Amerika Birlesik Devletleri Ulusal Saglik Enstitüsü’nde yapilan arastirma sonucunda Covid-19 açisindan hayati risk tasiyan gruplar söyle siralanmistir:

1. Erkekler

2. 65 yas üstü

3. Obezite

4. Kronik akciger hastaliklari

5. Kalp hastaliklari

6. Diyabet

7. Aktif kemoterapi görenler

8. Immunsupresif kullanan organ nakilli hastalar

Covid-19’a yakalanan obez bireylerin, kilo problemi olmayan kisilere göre ölüm riski 1.5- 3 kat arasi daha fazladir. Bununla birlikte Covid-19’a yakalanip yogun bakima giderlerse diger insanlara göre entübe olma olasiligi 1.5 kat fazladir. Entübe olursa herkese uygulanabilen yüz üstü postür bu hastalara uygulanamamaktadir. Kan sulandiricilarin bu hastalara daha çok verilmesi gerekir. Çünkü ilaç dozu vücut agirligina göre hesaplanir. Ancak ilaç miktari arttikça kanama riski de artar. Dolayisiyla tedavi de zorlasir. Tüm bu zor süreci atlatip hayatta kalan kisilerin de çevresine olan bulastiricilik süresi obez olmayan insanlara göre daha uzundur. Yani obezite, kisinin yasam kalitesini düsürerek pek çok saglik sorununa yol açtigi gibi Covid-19’da da kisiye en zorlu süreci yasatan insanligin en büyük düsmanlarindan biridir. Tüm bunlari bilerek obeziteyi hala bir kader olarak görmek, sadece fiziksel bir sorun olarak kabul etmek, kisinin kendi ruh ve beden saglik bütünlügüne verdigi en büyük zarardir. 

Obezite hastalari neden koronavirüsü daha agir geçiriyor?

• Karindaki ve karin içindeki yag dokulari nedeniyle obezite hastalarinda akcigerin havalanmasi kisitlanmaktadir. 

• Tipki astim hastalarindaki gibi hava yollarinda daralma olmaktadir. Böylece hem akciger hastaligi hem de oksijen azligi gibi sebeplerle diger organlarda da hasara yol açmaktadir.

• Yaglar; karaciger, dalak, lenf bezleri ve timüs gibi organlarda birikerek bagisiklik sistemini zayiflatmaktadir. Özellikle batin içi yag dokusu iltihap tetikleyici sitokin ve kimyasallari salgilayarak sitokin firtinasini kolaylastirmaktadir.

• Obezlerde kolesterol, hipertansiyon, damar hasari gibi hastaliklar ve kanin pihtilasma özelligi daha yogundur. 

Obeziteden korunmak için bu tavsiyelere kulak verin

• Düzenli fiziksel aktiviteyi hayatinizin bir parçasi haline getirin. Örnegin her gün 40 dakika ya da haftada 3 gün 1 saat yürüyüs yapilmasi fiziksel aktivite ihtiyacinizi karsilayabilir.

• Akdeniz tipi beslenin.

• Fast food beslenme tarzini tamamen terk edin.

• Raf ömrü uzun hazir gidalar yerine ev yapimi ürünler tüketin.

• Market alisverisini haftalik ya da aylik yapin.

• Hayvansal yaglar yerine zeytinyagi tercih edin.

• Süt ve süt ürünlerini az yagli tüketin.

• Saglikli pisirme tekniklerini tercih edin. 

• Dogal olmayan seker tüketmeyin ve günlük tuz tüketimini sinirli tutun.

• Düzenli olarak balik tüketin, ancak yagda kizartma yöntemi ile degil; izgara, firin ya da bugulama yöntemleriyle pisirin. 

• Hazir meyve sulari, gazli, asitli ve sekerli içeceklerden uzak durun.

• Obezitenin gelisigüzel diyetlerle çözülebilecek bir sorun olmadigini fark edin ve tedavi destegi almaktan çekinmeyin.

Obezite cerrahisinde kisiye özel yöntem seçimi önemli

Obezite hastaligi olan ve buna eslik eden saglik problemleri yasayan bireyler mutlaka uzmana danismalidir. O güne kadar diyet ve spora ragmen kisi fazla kilolarindan kurtulamadiysa obezite cerrahisi uygun bir seçenektir. Vücut Kitle Indeksi cerrahi operasyon için uygun aralikta ise kisiye en uygun obezite cerrahisi yöntemiyle kilolardan kalici olarak kurtulmak ve saglikli bir yasama kavusmak mümkündür.