Bugün, 7 Aralık 2025 Pazar
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Baskani Prof. Dr. Ebulfez Süleymanli önderliginde Türkiye genelinde yürütülen arastirmanin gerçeklesmesinde Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü lisans ögrencileri Feyza Keskin ve Zeynep Cansoy aktif görev aldi. Bu arastirmayla genel olarak pandemi sürecinde üniversite ögrencilerinin zamanlarini nasil geçirdiklerini incelemek ve pandemi sürecinde gündelik yasamin ve aliskanliklarin nasil sekillendigini ve degistigini farkli degiskenler üzerinden incelemek amaçlandi.
Çevrimiçi anketle gerçeklestirilen çalismaya, Türkiye’nin 73 sehrinde 146 farkli devlet ve vakif üniversitelerinde 2020-2021 Akademik Yilinda ögrenim gören 18-26 yas arasinda 79 farkli bölüm ve programdan toplam 1865 ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora ögrencisi katildi.
Arastirmaya iliskin bilgi veren Prof. Dr. Ebulfez Süleymanli, “%60,1’i kadin (1121 kisi), %39,9’u erkek (744) olan katilimcilarin %77,6’i lisans, %16,8’i ön lisans, %16,6, %4,7’i yüksek lisans ve %0,9’u ise doktora ögrencisidir. Katilimcilardan %59,6’i (1.112) devlet üniversitesinde, %40,4’i ise (753) vakif üniversitesinde ögrenim görmektedir. Katilimci ögrencilerin %40,4’ü 18-20 yas arasi, %36,8’i 20-22 yas arasi , %10,7’si 22-24 yas arasi, %12,1’i 24 yas ve üzeri olusturmaktadir” dedi.
Arastirmada pandemi sürecinde ögrencilerin yasam aliskanliklarini, herhangi bir iste çalisma durumlarini, tüketim davranislarini, hobi aliskanliklarindaki degisimleri ölçmeyi amaçlayan bir dizi soru yer aldi.
Üniversiteli katilimcilara ilk olarak pandemi süreci boyunca en çok neleri özledikleri sorusu soruldu. Bu soruya katilimcilarin %43,2’si “arkadaslarimla vakit geçirmeyi”, %19,3’ü “sevdiklerimle kucaklasmayi ve sarilmayi”, %15,8’i “okula gitmeyi”, %8’i “sehirlerarasi (ülkeler arasi) seyahat etmeyi”, %3,6’si “kafe ve restoranlara gitmeyi”, %3,6’si “sinema ve tiyatroya gitmeyi”, %1,4’ü “kütüphaneye gitmeyi” özlediklerini belirttI.
“Pandemi sürecinde çalisma durumunuzla ilgili (yari zamanli isler dahil) bir degisiklik oldu mu?” sorusuna katilimcilarin çok büyük bir orani olan %73,7’si “pandemiden önce de çalismiyordum, pandemiden sonra da bu durumda bir degisiklik olmadigini” belirtirken, %15,4’ü “Pandemiden önce de çalisiyordum, pandemiden sonra da çalismaya devam ettim” yanitini verdi. Katilmcilarin %7,1’i pandemiden önce çalistiklarini fakat pandemi kosullarindan dolayi isten ayrildiklarini, %3,5’i ise pandemiyle birlikte islerine son verildigini dile getirdi.
“Pandemi sürecinde kilonuzda bir degisiklik oldu mu?” sorusuna katilimcilarin %35,3’ü kilom az artti derken, %12,3’ü çok kilo aldigini, %31,6’si ise “Kilom ayni kaldi” yanitini verdi. Buna karsin katilimcilarin ise %20,8’i ise kilom azaldi yanitini verdi.
“Pandemi sürecinde spor yapma aliskanliginizda degisiklik oldu mu?” sorusuna katilimcilarin %44,4’ü “pandemiden önce de spor yapmiyordum, pandemi sürecinde de bir degisiklik olmadi” yanitini verdi. Öte yandan katilimcilarin %22,7’si pandemi sürecinde spora basladiklarini dile getirdi. Pandemi kosullarindan dolayi sporu birakanlarin orani %18’e tekabül ederken, yalnizca %10,7’si pandemi öncesi ve sonrasinda düzenli spor yaptiklarini belirtti.
“Pandemi sürecinde derslere katilim ve basari düzeyinde herhangi bir degisiklik oldu mu?” sorusuna katilimcilarin %44,5’i “Hem derslere katilim düzeyimde, hem de okul basari düzeyimde (notlar) belirgin bir farklilik olmadi” yanitini verirken, %30,2’si “Online derslere katilim düzeyim artti, okul basari düzeyim (notlarim) yükseldi” yanitini verdi.
“Pandemi sürecinde alisveris aliskanliginizda bir degisiklik oldu mu?” sorusuna katilimcilarin %43,9’u “online siteler üzerinden alisveris aliskanligi kazandim” yanitini verdi. Bu seçenegi isaretleyen katilimcilari cinsiyet özelliklerine göre karsilastirdigimizda kadinlarin %68,8’inin, erkeklerin %31,2’sinin online alisveris aliskanligi kazandigi görüldü. Katilimcilarin %43,4 ü herhangi bir degisiklik olmadigini belirtirken, %12,3’ü ise “Pandemi sürecinde alisveris merakimi törpülemeyi ögrendim” cevabini verdi.
“Pandemi sürecinde aile bireylerinizle iliskileriniz nasil gelisti?” sorusuna katilimcilarin %37,9’u “pandemi sürecinin aile içi iliskilere herhangi bir etkisi olmadi” yanitini verirken, %18,9’ u “aile bireyleri arasinda iliskilerde gerilmeler gözlendi, anlasmazliklar artti” %15’i ise “benim ve aile bireylerim arasindaki iliskilerde anlasmazliklar artti, gerilmeler gözlendi” seklinde bir yanit verdi. Katilmcilarin %27,9’ u ise bu soruda “aile bireyleri arasindaki iliskilerimiz ve dayanismamiz daha da güçlendi” sikkini isaretledi.
“Pandemi sürecinde yalnizlik düzeyinizde herhangi bir degisiklik oldu mu?” sorusuna katilimcilarin %44,3’ü “Pandemiden önce de, pandemi sürecinde de kendimi hiç yalniz hissetmedim” yanitini verirken, bu oranla neredeyse ayni düzeyde katilimci (%44,2) “Pandemi sürecinde kendimi daha fazla yalniz hissetmeye basladim” yanitini verdi. Katilimcilarin %8,2’i ise “Pandemiden önce kendimi daha yalniz hissediyordum pandemi sürecinde yalnizligim azaldi” yanitini verdi.
“Pandemi sürecinde kendinizi nasil hissettiniz?” sorusuna katilimcilarin %45,9’u “Hayati ve kendimi yeniden sorguladim” yanitini verirken, %19,9’u “Huzursuz oldum”, %10’u “yalniz hissettim”, %9,4’ü “üzgün hissettim” yanitini verdi. Çok az düzeyde katilimci ise bu süreçte olumlu bir psikolojik durumda oldugunu ifade etti. Nitekim katilimcilarin %4,7’si “Hayattan keyif aldim” ve %3,7’si “mutlu hissettim” seçenegini isaretledi.
“Pandemi sürecinde hobi (sanat vd.) aliskanliklarinizda bir degisiklik oldu mu?” sorusuna Katilimcilarin %38,7’si “Pandemiden önce de bir hobim yoktu, pandemi sürecinde de hobi edinmedim” yanitini verirken, %24,5’i pandemi sürecinde yeni hobi aliskanligi edindigini dile getirdi. Katilimcilarin %34’ünün ise pandemi sürecinde edinmis olduklari hobiyi devam ettirdikleri sonucuna ulasildi. Pandemi sürecinde yeni hobi aliskanligi edinen katilimcilar arasinda yabanci dil ve bilgisayar programi kendini gelistirme (%19,6), keman ve gitar gibi müzik enstrümani çalma (%13,6), kitap okuma (%12,9), resim yapma (%20,2), el isi (%12,7) olarak gözlendi. Resim yapma ve el isi aliskanligi kazandiklarini belirten katilimcilar arasinda kadinlar agirlikta oldu.
Katilimcilara, pandemi sonrasiyla ilgili düsünceleri de soruldu. Bu soruya katilimcilarin %39,9’u pandemi sonrasi yasam aliskanliklarin artik eskisi gibi olmayacagini düsündüklerini, %37,6’si ise pandemi bittiginde hayatin “normal” akisina kolayca uyum saglayabileceklerini dile getirdi. Katilimcilarin %21,6’si ise pandemi bittiginde ortaya çikabilecek yeni durum ve degisimlere dair kendilerini endiseli hissettiklerini dile getirdi.
“Pandemi döneminden sonra hayatiniza kesin olarak katmak istediginiz aliskanliklariniz var mi?” sorusuna katilimcilarin %51,3’ü “hayir yok” diye yanit verirken; %48,7’si “evet var” yanitini verdi. Bu soruya “evet” yanitini veren katilimcilarin %67,4’ünü kadin, %32,5’ini erkek katilimcilar olusturdu. Pandemi sonrasinda yasama katmak istedikleri aliskanliklar arasinda ilk sirada %12,4’le spor aliskanligi (%6,4 kadin, %5,9 erkek), ikinci sirada %11,3’le gezmek ve yeni yerler kesfetmek (kadinlar %7,5, erkekler %3,7), %10,3 oraniyla kendini gelistirme (kadinlar %5,6, erkekler %4,7), %7,7 oraniyla verimli zaman geçirmek (%5 kadin, erkek %2), %5,5 hijyen-dezenfektan aliskanligi, %3,1 temizlik düzen aliskanligi (kadin %2,4, erkek %0,7), %2,5 tiyatroya gitmek (kadin %1,7, erkek %0,8) olarak gözlendi.
Yapilan çalismayi degerlendiren Prof. Dr. Ebulfez Süleymanli, “Bu arastirma neticesinde oldukça önemli bulgulara ulasildigi gibi, baska çalismalar kapsaminda detayli biçimde arastirilmayi bekleyen sosyolojik sorular da görünür hale gelmistir. Ayrica, arastirmanin bu baglamda yalnizca sosyoloji disiplinini ilgilendiren bulgular ve yeni sorunsallar ortaya koymamasi, bununla birlikte psikoloji, kültürel çalismalar, medya çalismalari gibi farkli alanlarin ve disiplinler arasi arastirmalarin ilgi alanina girecek tartismalar açar nitelikte olusu da önemli bir diger noktadir” dedi.
11 ° / 10.4 °
13.1 ° / 7.3 °
11.5 ° / 5.4 °
