21. yüzyilin ilk nesli olarak görülen Z kusagi, teknoloji ile ‘iç içe büyüdü’ denebilir. Teknolojinin yayginlasmasi ve sosyal medyanin gelisimine tanik olan bu nesil bu sayede bilgiye daha kolay ulasiyor. Bu durum, Z kusagi bir kisiyi ögrenme süreçlerinde daha proaktif kiliyor. Televizyon, bilgisayar, akilli telefonlar, tabletler derken hayatimizdaki ekranlarin artisi, Z kusagindaki gençlerin ekran basinda geçirdikleri süreyi de uzatiyor. Bu da sosyal becerilerinin insan insana iletisimden öte, ekranlar arasi bir iletisime evrilmesine neden oluyor.
Bilgi kirliligi ruhsal yorgunluk yaratiyor
Istanbul Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü Dr. Ögr. Üyesi Zeynep Maçkali, Z kusagi çocuklari için bilgisayar oyunlarinda yaratilan ortamin arkadaslariyla bulustuklari bir mecraya dönüstügünü söyledi. Bu kusagin gençlerinin elektronik aletin ekranindan dünyayla iletisimdeymis gibi hissettigini belirten Maçkali, “Sosyal izolasyonu kendi hallerinde yasiyorlar. Fakat pandemi sürecinde gerekli ve zorunlu sosyal izolasyonun bu gençlere nasil bir etki yarattigi da düsünülmesi gereken bir sorun. Z kusagi, ‘sosyal medya gençligi’ olarak görülse de bu dönemde sosyal medya kullaniminin kaygi, depresyon ve intihar riskini arttirdigi da dikkat çekiyor (Prowse ve ark., 2021). Pandemiyle birlikte hayatimiza giren bir kavram olan ‘infodemi’nin fiziksel ve psikolojik sagliga zararli oldugu Dünya Saglik Örgütü (2020) tarafindan ortaya konuyor. Sosyal medyanin bilgi almak için de kullanildigi bu dönemde maruz kalinan bilgilerin fazlaligi ruhsal bir yorgunluk yaratiyor” dedi.
Uzaktan egitim motivasyonu düsürdü
Günümüzün genç yetiskinleri olan Z kusagi, yetiskinlige adim attiklari bir geçis dönemini de deneyimlediklerinden hissettikleri stresin daha fazla oldugu düsünülüyor. Pandemiyle hayatin birçok alaninda degisimler yasaniyor. Üniversite hayatlarina çevrimiçi olarak baslayan veya devam etmek durumunda kalan üniversite ögrencilerinin bu sürece uyum saglamakta zorlandiklari görülüyor. Kanada’da 366 üniversite ögrencisiyle yapilan bir arastirmadan (Prowse ve ark., 2021) bahseden Dr. Ögr. Üyesi Zeynep Maçkali, katilimcilarin çevrimiçi egitime geçiste zorlandiklarini ve daha fazla stres yasadiklarini ifade etti. Maçkali, “Uzakta olmak izolasyon hissini daha da arttiriyor ve yalnizlasma hissinden daha fazla muzdarip olunuyor. Bu süreçte olumsuz duygu hali daha sik hissediliyor. Dikkati sürdürme ve konsantrasyonda zorluk yasaniyor. Motivasyon düsüyor” diye konustu.
Is kaybi kaygisi gençleri strese sokuyor
Epidemiyolojik arastirmalar (ör. de Quervain ve ark., 2020) COVID-19 sürecindeki karantina uygulamalarinin psikolojik sagligin bozulmasina ve ruhsal sikintilarin artmasina yol açtigini isaret ediyor. Italya’da yapilan bir arastirmada (Serafini ve ark., 2020) pandemiyle birlikte genel olarak toplumda stresin arttigi ve ruhsal sagligin olumsuz etkilendigi görülüyor. Türkiye’de yapilan bir arastirmada da (Keskin ve Durak, 2021) bu durumun gençlerdeki etkisinin daha fazla oldugu görülüyor. Üniversitenin egitimin yani sira bir sosyallesme alani olmasi dolayisiyla, pandeminin iki alanda da bir kayip yasanmasina neden oldugu belirtiliyor. Ayrica kimi gençlerin islerini kaybetme tehlikesiyle karsi karsiya kalmis olmalari veya bir kisminin kaybetmis olmasi da gençlerin deneyimledikleri stresin daha fazla oldugunu açikliyor.
Arastirmalar, gençlerin uyku düzenlerinde degisime dikkat çekti
Ebeveynlerinden bagimsizlastiklari, egitim ve kariyer anlaminda artik kendileri için adimlar attiklari bu dönemde pandeminin etkisiyle pek çok üniversite ögrencisi ebeveynleriyle yasamaya geri dönmek durumunda kaldi. Içindeki olduklari gelisim döneminin de etkisiyle sosyal olarak temasta olmak ve sosyal kimlik edinmenin de önemli oldugu düsünüldügünde, karantina ve sosyal mesafeye dair düzenlemelerle birlikte yalnizlik hislerinin de arttigi görüldü (Matthews, 2019; Lee, Cadigan ve Rhew, 2020; Power, Hughes, Cotter ve Cannon, 2020). Pek çok arastirmada (ör. Jiao ve ark., 2020; Prowse ve ark., 2020; Gualano ve ark., 2020) dikkati çeken bir bulgu ise, gençlerin pandemi sürecinde uyku düzenlerinde degisim oldu. Kimisi daha fazla uyudugunu, kimisi ise uyku kalitesinde azalma oldugunu belirtti. Gençlerin artan uyku ihtiyaci, zorunlu olarak artan sosyal mesafeyle daha da belirginlesen yalnizlikla pek de islevsel olmayan bir bas etme yolu seklinde degerlendirilebilir. Tabi, bu durum gençlerin akademik performanlarinin da düsmesine neden olmaktadir.