Bugün, 12 Kasım 2025 Çarşamba
Yüzyilin salgin hastaligi Covid-19 enfeksiyonu kisinin sadece fiziksel sagligini degil, ruhsal sagligini da derinden etkiliyor. Acibadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Psikiyatri Uzmani Dr. Baris Sancak “Covid-19 sonrasi görülen ruhsal sorunlarin bir kismi bedensel hastaliklarla karisabilmektedir. Bu nedenle ruhsal hastaliklar hakkinda bilgi sahibi olmak, belirtiler açisindan dikkatli olmak önemlidir. Salginin devam ettigi bugünlerde de psikiyatri kliniklerinde siklikla Covid-19 ile iliskili sorunlara rastlamaktayiz. Özellikle yogun bakimda tedavi görmek zorunda kalan, hastaligi agir geçirmis Covid-19 hastalarinda yogun bir sekilde travma sonrasi stres bozuklugu yasaniyor. Tedavi ile kontrol altinda olan ruhsal rahatsizliklarin alevlenmesiyle de siklikla karsiliyoruz.” diyor. Psikiyatri Uzmani Dr. Baris Sancak, Covid-19 enfeksiyonu sonrasi sik rastlanan 5 psikolojik sorunu ve Covid korkusunun hangi hastaliklarla karisabildigini anlatti, ruhsal sagligi korumaya yönelik önemli öneriler ve uyarilarda bulundu.
Anksiyete (Kaygi) bozukluklari
Yapilan arastirmalar Covid-19 geçiren kisilerin en az yarisinda kaygi bozuklugu belirtileri görüldügünü göstermistir. Hastalikla ilgili kaygili düsünceler siklikla gün içinde kisinin aklina gelir. Kisi sikayetlerinin geçmeyecegine dair olumsuz düsünceleri zihninden atmakta zorlanabilir. Kisinin internet ortaminda belirtileri ile ilgili uzun saatler arastirma yaptigini da sik görüyoruz. Çarpinti, nefes darligi, sikinti hissi, ölüm korkusu, uyumakta güçlük gibi sikayetler kaygi bozuklugunu düsündürmelidir. Özellikle nefes darligi ve çarpinti gibi sikayetler Covid-19 sonrasi bir süre devam edebiliyor. Bu nedenle kaygi bozukluklari gözden kaçabilir. Ayrica pek çok psikososyal sebepten dolayi Covid-19 geçirmeyen toplumda da kaygi bozuklugunun arttigini gözlemliyoruz. Bu belirtilerin sizde oldugunu düsünüyorsaniz, bir ruh sagligi profesyoneline danismalisiniz.
Covid-19 geçiren kisilerin yarisinda depresif belirtiler görülüyor, toplumda ise depresif sikayetlerde genel olarak artis yasaniyor. Mutsuzluk, hayattan keyif alamama, istah ve uyku degisiklikleri gibi sikayetler depresyonun önemli bulgularidir. Yapilan çalismalarda, depresyonun en tehlikeli sonuçlarindan biri olan intihar davranisinin da pandemi sonrasinda arttigi gösterilmistir. Sosyal izolasyon, belirsizlige bagli kaygilar, ekonomik problemler, geçirilmis depresyon öyküsü ve Covid-19 hastaligini agir geçirmis olmak önemli risk faktörleridir. Kendinizde ve yakinlarinizda depresif sikayetler gözlemlediginizde en kisa sürede destek almalisiniz.
Arastirmalar pandemi sonrasi alkol tüketiminin iki kat arttigini göstermistir. Geçmiste alkol problemleri olanlar özellikle risk altindadir. Bu "kendini tedavi etme" çabasi ciddi bagimlilik tablolarinin ortaya çikmasina neden olabiliyor. Ayrica alkol ve madde bagimliligi olan kimselerde Covid-19 enfeksiyonunun daha siddetli seyrettigini öne süren çalismalar da mevcut.
Uykusuzluk
Covid-19 enfeksiyonu sonrasi en sik görülen bulgulardan biri olan uykusuzluk, diger ruhsal hastaliklara bagli olabilecegi gibi, tek basina da görülebiliyor. Henüz mekanizmasi tam olarak tespit edilmemekle birlikte, beyindeki hormonal ve biyokimyasal degisikliklerin sebep oldugu düsünülüyor. Bu durumu ayrintili bir degerlendirme sonucu uygun bir tedavi ile kontrol altina alabiliyoruz. Ayrica pandemi döneminde genel toplumda kronik uykusuzlugun yüzde 40'lara vardigini görüyoruz. Ancak bazi kisilerde yasam tarzi degisiklikleri bile bu durumu düzeltmek için yeterli olabiliyor.
Travma sonrasi stres bozuklugu
Psikiyatri Uzmani Dr. Baris Sancak “Siklikla gözden kaçan bu rahatsizlik, özellikle hastanede yatan agir Covid-19 hastalarinda taburculuk sonrasi yüzde 90 olarak görülebilmektedir. Özellikle yogun bakimda tedavi gereksinimi olan hastalarin, ruhsal travma yasadigini görüyoruz. Yogun ölüm korkusu, çaresizlik, umutsuzluk ve yalnizlik hisleri bu rahatsizligin ortaya çikmasina katkida bulunuyor. Taburculuk sonrasi akla istemsizce gelen ve hastane deneyimi ile ilgili kötü düsünceler, kabuslar, uykuya dalmada güçlük, hatirlatici uyaranlardan kaçinma davranisi bir aydan uzun süre devam ediyorsa tedaviye basvurulmalidir. Bu rahatsizlik tedavi edilmediginde kalici hale gelme riski tasimaktadir.” diyor.
1. Arkadaslariniz ve sevdiklerinizle online görüsmeler yapin
2. Bagisiklik sistemini güçlendiren yasam tarzi benimseyin
3. Alkol ve sigara gibi zararli aliskanliklardan uzak durun
4. Saglikli ve dengeli beslenin
5. Günde iki litre su içmeye özen gösterin
6. Her gün ayni saatte yataga yatip, her gün ayni saatte kalkin
7. Hareketsizlikten kaçinin
8. Düzenli egzersiz yapin
9. Gerekirse profesyonel destek almaktan kaçinmayin
10. Hobi edinin, hobilerinize zaman ayirin
20.1 ° / 13.7 °
18.6 ° / 10.6 °
16.4 ° / 8.8 °
