Pandemiyle büyüyen tehlike : Siber zorbalik

Dünya Saglik Örgütü'nün (WHO) COVID-19 salginini bir pandemi ilan etmesinden bu yana neredeyse bir yil geçti. Insanlar, dünyanin bir an önce normale dönebilecegi umuduyla bölgesel ve ulusal kisitlamalara, sosyal mesafe kurallarina uymak için ellerinden geleni yapiyorlar. Aileler kapali mekanlara sikismis durumdalar. Günlük aktivitelerinin çogu cihazlarin, ekranlarin arkasindan gerçeklesiyor. Pandemi sürecinde yeni gerçeklikle yüzlesmek, bu dönemde büyümek  özellikle çocuklar için daha zor. Çocuklar ve gençler derslerini internet üzerinden takip ediyorlar, arkadaslariyla online etkilesimde bulunuyorlar. Oynadiklari oyunlar, tükettikleri mecralar hep online. 

ESET uzmanlari, online  ortamda bu kadar çok zaman geçirmenin saglikli olmadigi konusunda uyararak bir baska önemli sakincaya daha dikkat çekiyor; siber zorbalik. 

Siber zorbalik nedir

Siber zorbalik, teknolojiyi kullanarak “saldiri veya istismar yoluyla baska kisiye zarar vermek, kisiyi strese sokmak veya kisisel kayba ugratmak amaciyla yapilan eylem” seklinde tanimlaniyor. Bu türde bir davranis neredeyse tüm online mecralarda; Facebook, Twitter, Instagram, WhatsApp, Reddit, online oyun topluluklari ve SMS gibi anlik mesajlasma platformlarinda bulunabilir.

Siber zorbaligin belirtileri neler

Yaygin inanisin aksine, siber zorbalik sadece sosyal medyayla sinirli degil, farkli platformlarda kendini çesitli sekillerde gösteriyor. Bazen siber zorbaligin farkina varmak zor olabiliyor ya da ilk bakista baskalari tarafindan masum görülebiliyor. Bunun bir nedeni sinif arkadaslarindan, hobi gruplarindan ya da benzeri sosyal üyeliklerinden olusan gruplarda siber zorbalik olarak kabul edilebilecek eylemlerin sakalarin altinda gizlenebilmesi. Bazende içerikler kasitli olarak özel gruplara ya da sohbet odalarina sizdirilabiliyor ve eylemi tespit etmek zorlasiyor. Zorbalar, kurbanlarini daha fazla utandirmak için alenen saldirmaya, asagilamaya çogu zaman devam ediyor.Çocuklarin çok vakit  geçirdigi bir baska siber zorbalik yuvasi da çevrimiçi oyunlar. Saldirilar çogu zaman hakaret, oyun becerileri ile alay edilmesi veya daha genel olarak sürekli edilen küfürler seklinde yasanabiliyor. Siber zorbalar seçtikleri kurbanlarin avatarlarini defalarca öldürerek ya da kurbanlarini yasakli hale getirecek bildirimlerde bulunarak kurbanlarinin oyunda geçirdikleri zamani olabildigince izdirap verici hale getiriyorlar. Bir süre sonra eglence için oynanmak istenen oyun seçilen kurban için oynanamaz hale geliyor.  

Online taciz nasil önlenir ve durdurulur

ESET uzmanlari online tacizlerin önlenebilmesi ve siber zorbaligin engellenebilmesi için ebeveynlere ve çocuklara su önemli tavsiyelerde bulundular:

• Her seyden önce yetiskinler, bir seylerin ters gittigine dair uyari isaretlerinin farkinda olmalidir. Çocuklar kendilerini korumak için cihazlarinin kullanimini büyük ölçüde azaltabilir, karamsar hale gelebilir, hatta hesaplarini silip yenilerini olusturabilirler. 

• Ebeveynler çocuklariyla siber zorbalik ya da internetin tehlikeleri ile ilgili  sadece yasanan olaylar sonrasinda degil her zaman konusmalilar ve iletisim halinde olmalilar.

• Çocuklar, sorunlari konusunda ebeveynlerine ve ögretmenlerine güvenebileceklerini bilmeliler. 

• Anne babalar çocuklarinin internette neler yaptigini takip etmek için ebeveyn kontrol yazilimlarini kullanmayi bir önlem olarak degerlendirebilirler. Bu tür yazilimlar, siber zorbalarin yollamis olabilecegi uygun olmayan görüntülere ve videolara erisimi engelleyerek, çocugunuzun maruz kalabilecegi olumsuz içerigi filtreler.

• Çocuklar, kimsenin zorbaliga ugramayi hak etmedigi konusunda bilinçlendirilmeli ve birisinin incindigini görürlerse sessiz kalmamali, konuyu  bir yetiskine söylemelidirler. 

• Çocuklar yasadiklari ya da yasanan olaylari nasil bildirecekleri konusunda bilgilendirilmeliler. Baslarina gelen veya baska birine karsi islendigini gördükleri siber zorbalik olaylarinin ekran görüntülerini ve kayitlarini tutmalari konusunda uyarilmalilar. Sosyal medya ve oyun platformlarinin bu tür davranislari bildirmek için sagladigi çesitli araçlar hakkinda da bilgi verilmelidir.