Prof. Dr. Süleyman Irvan: "Iyi gazeteciyi kötü gazeteciden ayiran etik ilkelere uymasidir”

Üsküdar Üniversitesi Iletisim Fakültesi Gazetecilik Bölüm Baskani Prof. Dr. Süleyman Irvan, gazetecilik etigine iliskin degerlendirmelerde bulundu.

Etik gazetecilik, iyi gazeteciliktir

Gazetecilik etiginin, gazetecilik mesleginin olmazsa olmazi oldugunu kaydeden Prof. Dr. Süleyman Irvan, sunlari söyledi:  “Bir tanimlama yapmak gerekirse, gazetecilik etigini, gazetecilerin haberlerini yaparken, yazilarini yazarken veya haber ve yazilarini paylasirken uymak zorunda olduklari, evrensel düzeyde geçerli olan mesleki kurallar ve ilkeler bütünü seklinde tanimlayabiliriz. Bu ilke ve kurallar gazetecilere yol gösterir, yanlis pratiklerden kaçinmalari için onlari uyarir. Iyi gazetecileri kötü gazetecilerden ayiran en önemli ölçüt, etik ilkelere uyup uymamalaridir.” 

Gazeteciligin en önemli misyonu gerçegi aramak ve aktarmaktir.

Gazetecilik etik ilkelerini içeren mesleki belgelere, bildirgelere bakildiginda, etik ilkelerin içeriginde iki temel amacin göze çarptigina dikkat çeken Prof. Dr. Süleyman Irvan, “Bunlardan ilki, gazeteciligin misyonunu hatirlatan açiklamalardir. Buna göre, gazeteciligin en önemli misyonu gerçegi aramak ve aktarmaktir. Gazeteciligin dogruyu söyleme meslegi olarak tanimlanmasinin temel nedeni bu misyondur. Etik ilkelerin ikinci amaci ise gazetecilik mesleginin sayginligini ve güvenilirligini güvence altina almaya çalismaktir. Etik belgelerde gazetecilerin haber kaynaklariyla iliskilerinin nasil olmasi, haber konusu kisilere nasil yer verilmesi ve haber için bilgi, belge toplarken hangi yöntemleri kullanmasi gerektigi gibi oldukça ayrintili meslek ilkeleri söz konusudur.” diye konustu.    

Gazetecilik temas ve mesafe meslegidir

Gazeteciligin mesafe meslegi oldugunu kaydeden Prof. Dr. Süleyman Irvan, sunlari söyledi:

“Son zamanlarda yasanan tartismali pratikler de göstermektedir ki gazetecilerin haber kaynagi olabilecek kisilerle gazeteci kimlikleri disinda bir iliski gelistirmeleri ciddi sorunlara yol açmaktadir. Gazeteci toplum adina hareket eden, kamu yarari çerçevesinde toplumun bilmesi gerekenleri haberlestirip aktaran kisidir. Eger haber kaynagi ile dostane bir iliski gelistirirse veya meslegin sayginligina gölge düsürebilecek bir davranis içine girerse, gazeteci mesafeyi unutuyor demektir. Olmasi gereken mesafe sadece gazeteciyi korumakla kalmaz, toplumun saglikli biçimde bilgilendirilmesini de güvence altina alir.”

Magduru korumak gazetecinin görevidir

“Gazetecilik etik ilkeleri, magdurun medya eliyle zarar görmemesini ögütler” diyen Prof. Dr. Süleyman Irvan, “Örnegin, özellikle kadina siddet, taciz, tecavüz gibi olumsuz haberlerde magdurun korunmasi, gelecekteki yasamini olumsuz etkileyecek bilgilerin haberde gizlenmesi gerekir. Özellikle günümüz internet haberciliginde bu türden ayrintili bilgi içeren haberlerin magduriyeti kalici hale getirdigi unutulmamalidir.” uyarisinda bulundu.

Gazetecilik etigi internet mecralarindaki gazetecilik için de geçerlidir

Türkiye’de internet medyasi ile ilgili henüz bir yasal düzenleme yapilmadigi için internet mecralarinda gazetecilik yapanlarin sanki etik ilkelerden muaflarmis gibi, ilkeler onlar için geçerli degilmis gibi davrandiklarini kaydeden Prof. Dr. Süleyman Irvan, söyle konustu:

“Sik sik, özel hayati ihlal eden, kisilik haklarini yok sayan, iddiadan öteye gitmeyen dedikodulara dayanan, magdurlari isim ve fotograflariyla yayimlamaktan kaçinmayan haberlerin yayimlandigina tanik oluyoruz. Bu baglamda internet medyasi yasasinin bir an önce yapilmasi bu türden etik sorunlara müdahale edebilmek için de bir zemin olusturacaktir. Tanimadiginiz bir meslek grubunu etik davranmamakla suçlayamazsiniz.”  

Gazeteciler sosyal medyada da gazetecidir

Günümüzde hizla yayginlasan sosyal medya platformlarinin, gazeteciligi de büyük ölçüde etkiledigine dikkat çeken Prof. Dr. Süleyman Irvan, “Toplumun büyük bir kesimi ve özellikle de Z kusagi olarak adlandirilan gençlerin neredeyse tamami, haberleri sosyal medya platformlarindan takip etmektedir. Haliyle gazeteciler için sosyal medyada görünür olmak kaçinilmaz hale gelmistir. Ancak, sosyal medya gazeteciler için diledikleri gibi hareket edebilecekleri, istediklerini yazabilecekleri, yapabilecekleri bir mecra degildir. Gazeteci sorumlulugu sosyal medyada da devam etmektedir. Bu baglamda, sosyal medyada da etik ilkelere uygun davranmalari beklenir.” diye konustu.