Prof. Dr. Zeliha Yazar, özellikle 65 yas üstündeki kisilerde görülen ve kalici görme kaybi yapan bu hastaligin ‘makrovizyon’ gibi bir tedavisinin olmadigini, ticari kaygilarla hastalara bos ümit verildigini söyleyerek uyarilarda bulundu.
Türk Oftalmoloji Dernegi, halk arasinda “Sari Nokta Hastaligi” olarak bilinen, 65 yas üstü kisilerde daha çok görülen ve kalici körlüge kadar varan hastaligin tedavisi için yapildigi iddia edilen Makrovizyon (MACRO-vision) ameliyatlarinda yakin dönemde kaygi verici bir artis yasandigina dikkat çekerek çesitli uyarilarda bulundu. Türk Oftalmoloji Dernegi Türk Oftalmoloji Yeterlik Kurulu Baskani (TOYK) Prof. Dr. Zeliha Yazar, “Sari Nokta Hastaligi merkezi görmenin azalmasina neden olan bir durumdur ve günümüzde süreci geri döndürecek bir tedavisi yoktur. Makrovizyon tedavisi olarak pazarlanan cerrahi yöntem görüntüyü büyütücü lenslerin ameliyatla göz içerisine yerlestirilmesi yoluyla mevcut görmeden daha iyi yararlanmayi hedefleyen bir uygulamadir. Bu uygulamalar ticari kaygilar sebebiyle artis göstermistir. Bu ameliyatlar çogu hastalaya bos ümit verirken birakin tedavi etmeyi daha kalici hasarlara yol açma ihtimali barindiriyor” dedi.
Sari nokta, gözün sinir tabakasi olan retinanin keskin görmeden sorumlu olan, 5 milimetre çapindaki koyu sari renkli dairesel bölgesidir. Baktigimiz cisimlerden gelen isinlar bu bölgeye düser. Bölgenin kalitimsal, infeksiyöz veya yasa bagli hastaliklari vardir. Bölgede geri dönüsümsüz bir hastalik oldugunda cisimlerin görüntüsünü büyüterek bu alanda saglam kalmis hücreler daha iyi kullanilabilir veya görüntü hastalikli bölge disindaki saglam retina bölgelerine düsürülebilir. Bu uygulama göz hekimleri tarafindan geleneksel olarak yüksek numarali gözlükler veya gözlüge monte edilebilen minyatür teleskoplarla yapiliyor. Geçtigimiz son 10 yilda bu teleskoplari veya büyütücü alanlar içeren mercekleri ameliyatla göz içine yerlestirme düsüncesi uygulanmaya basladi. Her ne kadar fikir olarak iyi görünse de uygulamada birçok sorunlar ve cevaplanmamis sorular bulunuyor. Bu amaçla yapilan teleskopik merceklerden biri Amerikan Gida ve Ilaç Dairesi’nin onayini aldi. Bu merceklerle yapilan çalismalar az sayida hasta üzerinde, kisa süreli, kontrollü ve standardize olmayan çalismalardir. Çogunda yakin görme iyilesmesi saptanmistir.
Mevcut hastaligin tedavisinin söz konusu olmadigina deginen Prof. Dr. Yazar söyle devam etti.
“Az görenlere yardimci olacak alet veya cihazlarin basinda el büyüteçleri, teleskopik gözlükler, el teleskoplari sayilabilir. Son yillarda göz içi teleskopik implantlar, özel büyütücü göziçi lensleri gelistirilmis olsa dahi bunlarin denendigi çalismalarda henüz yeterli derecede güvenilir olumlu sonuçlar elde edilmemistir. Elbette ki bu yöntemin faydali olabilecegi bir grup hasta vardir. Fakat bu cerrahi yöntemi sari nokta hastaliginda kabul edilmis bir tedavi yöntemi olarak sunmak tibbi etikle bagdasmaz. Üstelik makrovizyon adi altinda hastanin ameliyatla hipermetrop hale getirilip gözlük yardimiyla büyütücü etki alinmaya çalisildigina dair bazi üyelerimizin uyarilari da söz konusu olmustur. Bu ise hastanin çaresizliginin maddi çikar için kullanilmasidir ve kabul edilemez.”
Prof. Dr. Zeliha Yazar, teleskopik göz içi lenslerin kullaniminin sari nokta hastalari yaninda “Retinitis Pigmentosa (RP)” hastalarina da herhangi bir yarar saglamadigini, maddi çikarlar için hastalarin ümitlerinin sömürüldügünü açiklayarak söyle konustu:
“Bu lensler ile santraldaki görüntünün büyütülmesiyle, zaten dar olan görme alaninin daha da daralmasina yol açmaktadir. Üstelik pek çogu genç yasta olan RP hastalarinin seffaf kristalin lensleri alindigi için yakin görmeleri de bozuluyor. Hastalarin teleskopik göz içi lensleri yerine teleskopik gözlükleri tercih etmesi gerekir. Çünkü Makrovizyon ameliyatinin geri dönüsü yoktur. Hastalar gözündeki merceklerle yasamaya devam etmek zorunda. Mevcut teleskopik lensler ile görme alani daralmasi, kamasma, hayalet refleler ve binokülarite sorunlari henüz çözülmemis; maliyet-yarar ve etkinlik konusu henüz degerlendirilmemistir.” Bu konuda “Iyi Klinik Uygulamalari Kilavuzu” rehberliginde yapilacak nitelikli klinik arastirmalara ihtiyaç duyulmaktadir.
Maküla ya da bilinen adiyla “sari nokta”, gözün arka kisminda görme isleminin saglandigi retinada yer alan, keskin ve renkli görmenin saglanmasindan sorumlu küçük bir bölgedir. Sari nokta hastaligi, ismini aldigi bu bölgede bulunan, isigi ve rengi algilayan alicilarin, yasin ilerlemesi ile beraber hasar görmesi sonucu olusan hastaliga verilen isimdir. Hastaligin tibbi adi, yasa bagli maküla dejenerasyonudur. Sari nokta hastaligi özellikle 65 yas sonrasi meydana gelen, geri dönüsümsüz bir retina hastaligidir. Gelismis ülkelerde körlügün en önemli sebeplerindendir.