Aydin Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Emre Erdan’in kaleme aldigi Aliaga Kent Kitapligi dizisinin 14. yayini “Tisna-1” yayinlandi. 302 sayfalik eser, Emre Erdan ve ekibinin Tisna’da gerçeklestirdigi yüzey arastirmalarinin sonuçlarini içeriyor. Aiolis Bölgesi’nin, küçük olmasina ragmen, erken dönemleri için önemli merkezlerinden biri olarak gösterilen Tisna Antik Kenti’yle ilgili kapsamli ve bilimsel eser niteligi tasiyan yayin, Tisna’yi ayrintilariyla bilim dünyasina tanitiyor.
Doç. Dr. Emre Erdan, Aliaga Kent Kitapligi dizinin 14. yayini “Tisna-1”in kitabini ve antik kentte yapilan çalismalari anlatti. 2015-2018 yillari arasinda Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Murat Çekilmez ile birlikte Myrina ve Gryneion arastirmalari yaptiklarini belirten Erdan, “Çalisma süresince özellikle benim uzmanlik alanim kapsaminda sahadaki arayisimiz Myrina ve Gryneion da erken olarak tanimlayabilecegimiz Genç Tunç Çagi, Erken Demir Çagi verilerine ulasmakti. Myrina ve Gryneion’da bu sonuçlara ulasamayinca kentin daha önce baska bir bölgede kurulmus olabilecegine yönelik düsüncemiz olusmaya basladi ve bu yönde arastirmalar yaptik. Arastirmalarimiz sirasinda Aliaga’da yer alan Tisna antik kentinin günümüzden yüz yil önce gerçeklestirilmis pek çok arastirmalarda Myrina’nin öncül yerlesimi olabilecegi seklindeki görüslerle karsilastik. Bu konuda yayinlanan öncül çalismalarda gördügümüz bazi bulgular, özellikle Tisna’da yer alan mimari unsurlar bizi bu konuda heyecanlandirdi.” dedi.
Sahaya çikip bir ön inceleme yaptiktan sonra Tisna Antik Kenti’nde yüzey arastirmasi yapabilmek için çalismalara basladiklarini aktaran Aydin Adnan Menderes Üniversitesi Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Emre Erdan, “Kültür Bakanligina yüzey arastirmasi gerçeklestirebilmek için basvuruda bulunduk. Bu basvuru sürecimizde Aliaga Belediye Baskanimiz Serkan Acar her zaman bizim yanimizda oldu. Hem maddi hem manevi olarak bizim arastirmalarimiza çok ciddi oranda katkida bulundu. Ben bugüne kadar birçok yerde görmedigim yerel destegi Aliaga’da görmüs olmanin verdigi cesaretle, Tisna’da ekibimizle birlikte 2018 yilindan itibaren yüzey arastirmalarina basladik.” diye konustu.
Tisna’nin bulundugu konum itibariyle çevredeki diger Aiol kentlerine göre çok az bilinen ama arazide sundugu bulgular itibariyle de oldukça önemli bir yerlesim alani oldugunu dile getiren Emre Erdan, “Bugünkü bilgilerimizle MÖ 3. Bin yilin sonundan itibaren iskân edildigini ve MS 14.yy’a kadar Dogu Roma Imparatorlugu’nun bir parçasi olana kadar, burada yerlesim oldugunu gördük. Arastirmalarimizda Yerlesimler bazen büyüyüp bazen küçülüp bazen sadece çiftlikler seklinde olsa da Tisna’nin kurulu oldugu Sarikale Tepe ve Kocakale Tepe olarak anilan Uzunhasanlar Mahallesi sinirlarindaki sahada, genis zaman araligina denk gelen bir iskanin oldugunu fark ettik. Özellikle Helenistik Roma dönemi yerlesimleri kurulmus olan kentlerde ve Aliaga ölçeginde konusacak olursak küme gibi ön plana çikmis yerlesimlerde daha erken dönem iskânlarinin izlerini bulmakta zorlaniyoruz. Çünkü Helenistik ve Roma döneminde alttaki kent tahrip edildigi için o kentlerin kurulusu sirasinda, hem de kazi yaparken bunlari yerinden kaldirmak mümkün olmadigi için daha asagi kültür evrelerini incelemek pek mümkün degil. Arkeolojinin kendi bilimsel yaklasimlari içerisinde problemler var. Problemlerin çözümüne yönelik atilimlar gerçeklestirilmesi gerekiyor ve bu bir problem olarak Aliaga’nin çekirdegini olusturan Aiolis bölgesinde Genç Tunç Çagi’ndan Erken Demir Çagina geçis ve ondan sonraki yapilanmadaki kimlik basta olmak üzere birçok problemi aydinlatmak açisindan, erken bir yerlesim sahasina ihtiyacimiz var.” ifadelerini kullandi.
“Binlerce Yillik Kültürün Izleri Önceligimiz”
Bölgenin Aiollerle iliskilendirilerek, Aiolis Bölgesi kapsaminda degerlendirildigini vurgulayan Doç. Dr. Emre Erdan, “Bizim öncelikli olarak arastirdigimiz; bu bölgenin yerli halklari, yani Aioller gelmeden önceki durumu. Aioller gelmeden önce bu bölgeye gelen oldu mu, o da bir soru isareti. Önceki yerli halka dair ve bu toplumun yapisina dair izler bulabilmek. Onlarin sosyal organizasyonu, yasam standartlarini, yollarini ve bizlere miras biraktiklari maddi kültür ögelerini tanimlayabilmek.” dedi.
Erdan: “En Büyük Kazanim Bölge Mirasinin Kurtarilmasi”
Bölgede yapilan çalismalarin Aliaga Belediyesi’nin destekleriyle yayina dönüstügünü dile getiren Emre Erdan, “Bana göre en önemli yayin “Tisna-1”. Arkeolojide yayin yapmak aslinda uzun yillara dayanan bir istir. Seri malzemeyi özümsemeden, ne olup ne bittigini bilmeden, tam olarak anlayamadan ve hatta kaziya dönmeden yayin yapmak oldukça risklidir. Ancak bu riski göz önüne almak zorunda kaldik. Tisna’yi olusturan Sarikale Tepe ve Kocakale Tepe çok küçük çapta SIT alani halinde bir sahaydi. Burada genis çapli önemli bir yerlesimin oldugunu bilim dünyasina duyurmak için kitabimizi olusturduk. Sanirim bunun meyvesiyle birlikte Sarikale Tepe yani asil Tisna’nin kurulu oldugu Sarikale Tepe, bugün itibariyle Izmir 2’nolu Anitlar Koruma Kurulu ve Izmir Arkeloji Müzesi’nin destekleriyle bizim sundugumuz raporlara istinaden 1. ve 3. derece SIT alani haline getirildi. Bölgedeki arkeolojik mirasin kurtarilmasi ve gelecek kusaklara aktarilmasi açisindan bizim bu güne kadar yaptigimiz çalismalardaki en büyük kazanimlarimizdan biri de bu oldu. Ön sonuçlarimiz var; Genel itibariyle Tisna’da hangi dönmelerde yerlesim oldugunu, Tisna’nin gelecekte bizlere neler sunabilecegine dair ipuçlarini yansitan temel bilgileri derledigimiz bu çalismamizin hem arkeoloji camiasina hem de Aliaga ve çevresinin kültürel birikimine katkida bulunmasini diliyorum.” diye konustu.
“Bölgede Uzun Süreler Geçirmeyi Umuyoruz”
Çalismalari 25 ila 30 kisilik bir grupla gerçeklestirdiklerini kaydeden Doç. Dr. Emre Erdan, “Çalismalarimiza alaninda uzman bilim insanlari katiliyor. Farkli disiplinlerden hocalarimiz da bizim saha çalismalarimizda yer aliyor. Jeoloji, Cografya gibi farkli alanlardan da hocalarimizin desteklerini çok fazla görüyoruz. Grubun tüm barinma, yiyecek ve lojistik ihtiyaçlari Aliaga Belediyesi tarafindan karsilaniyor. Yaklasik olarak her yil 15 ila 20 gün çalisabiliyoruz. Yüzey arastirmalarini daha kisitli tutuyoruz. Gelecek yillarda bölgede yapmayi planladigimiz ve Aliaga Belediyesi’nin de destekledigi kazi çalismalarinda, 2. evimiz olarak gördügümüz sahada, daha uzun süreler geçirmeyi umuyoruz.” dedi.
“Evimizde Gibi Hissediyoruz”
Aliaga Belediyesi’nin desteklerinden dolayi çok memnun olduklarini aktaran Aydin Adnan Menderes Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ögretim Üyesi Doç. Dr. Emre Erdan, “Bize bugüne kadar kendimizi evimizdeymis gibi hissettiren, Tarihe, kültüre ve arkeolojiye büyük destek veren Belediye Baskanimiz Sayin Serkan Acar’ çok tesekkür ediyoruz. Bunu ekibim adina belirtmekten mutluluk duyuyorum. Bununla beraber yine bizim arastirmalarimiza destek olan izinleriyle bizi destekleyen Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanligi Kültür Varliklari Genel Müdürlügü Kazilar Dairesi Baskanligina çok tesekkür ediyorum.” seklinde konustu.
