Türkiye asilamada dünyada 12'nci sirada

Istinye Üniversitesi tarafindan düzenlenen ‘Pandemiden Çikis Panelleri’nin ilki gerçeklestirildi. Türkiye’den ve dünyadan asi çalismalarini yakindan takip eden önemli isimlerin katildigi panelde, Covid-19 asilari her yönüyle konusuldu, asilarla ilgili güncel gelismeler degerlendirildi. Uzmanlara göre, pandemiden çikis yakin bir vadede mümkün görünmüyor. Salgin asiyla kontrol altina alinsa dahi Covid-19 virüsünün hayatimizda var olmaya devam edecegi öngörülüyor. Türkiye’nin asi çalismalarina geriden baslamasina ragmen nüfusunu asilama oranlari açisindan dünyada 12’inci siraya yükseldigini belirten uzmanlar, 130 ülkede ise henüz hiç asi çalismasina baslanmadigini ifade ettiler. 

‘’Yerli asi çalismalari büyük önem tasiyor’’

Pandemiden Çikis Panelleri ile ilgili bilgi veren Istinye Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erdal Karaöz, söyle konustu:

“Konuya ilgi duyan herkesin katilabilmesi adina çevrimiçi olarak düzenledigimiz panellerin ilkini degerli bilim insanlarinin katilimiyla gerçeklestirdik. Asilamanin geldigi durum, salginla mücadele açisindan çok önemli. Ülke olarak tüm süreci büyük oranda basariyla yürüttük. Ülkemizde gerçeklesen asi çalismalari; Türk bilim insanlarina sans verildiginde neler yapabileceklerini gösteriyor ve gelecege umutla bakmamizi sagliyor. Asiya ihtiyaç uzun bir süre devam edecek. Bu nedenle yerli asi çalismalari büyük önem tasiyor. Bu alanda hangi noktadayiz, ilk yerli asilarimizi ne zaman kullanabiliriz konularinin tartisilacagi ikinci panel 13 Mart'ta gerçeklestirecek ve yerli asi çalismalari ele alinacak.”

“120 milyon doz asiya ihtiyacimiz var”

Türkiye’nin 120 milyon doz asiya ihtiyaci oldugunu belirten Uludag Üniversitesi Tip Fakültesi Halk Sagligi Ana Bilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Kayihan Pala, Türkiye’nin asilama konusunda dünyada 12’nci sirada oldugunu ifade ederek sunlari söyledi: 

“Salginla mücadelede asi tek basina yeterli degil ancak süreç kontrol altina alinsa dahi çok önemli bir gelisme olacak. Ülkemiz asilama konusunda iyi gidiyor. Türkiye elindeki asi sayisinin az olmasina ve asilama çalismalarina geç baslamis olmasina ragmen, dünyada önemli bir performans gösteren ülkelerden bir tanesi. Nüfusunu asilama oranlari açisindan dünyada 12’nci sirada. Günde 500 bin civarinda asilama kapasitesiyle 100 kisi basina uygulanan asi sayisi ise 7.83. Asilama kapasitesi kadar asi stoku da önemli. Kimi ülkeler ihtiyacindan fazla asi stoku yapmisken kimileri de ihtiyacinin çok gerisinde kalmis durumda. Türkiye 6.5 milyon doz asi kullandi. Toplamda 120 milyon doz asiya ihtiyacimiz var. Biz geriye kalan 60 milyon kisiye 120 milyon doz asi yapacaksak, günde ortalama 500 bin yapabilirsek bu sekiz ayda tamamlanabilir. Günde ortalama 1 milyon yapabileceksek bu dört ayda tamamlanabilir. Henüz 130 ülke asilamaya dahi baslamadi. Büyük çapli pandemilerle mücadelenin etkin olabilmesi için tüm dünyaya ulasabilmeliyiz.”

“Ülkemizde büyük yol kat eden asi çalismalari var”

Istinye Üniversitesi Saglik Bilimleri Fakültesi Dekani Prof. Dr. Ismet Tamer, asi çalismalarinin uzun bir süre daha gündemimizde kalmaya devam edecegini belirterek, “ABD, Ingiltere, Almanya, Rusya ve Çin menseli asilar ön plana çikiyor gibi duruyor. Ülkemizde de büyük yol kat eden çalismalar var. Asilama çalismalarinda da ülkemiz geride baslamasina ragmen üst siralara çikti” ifadelerini kullandi. Istinye Üniversitesi Tip Fakültesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Nuriye Fisgin Tasdelen, “Kimsenin beklemedigi ölçüde ciddilesen salgin tehdidiyle geçen bir yili arkamizda biraktik. Bu salgindan korunmak için en önemli kapi olan maske, mesafe ve hijyen kurali devam ediyor. Ayni zamanda tüm dünya yeni çikis yollari ariyor. Asi çalismalarinin hizlanmasiyla birlikte bu süreçte herkes bilimin ne kadar önemli oldugunu gördü” dedi.

“Asi stoklarimiz fazla olmali”

Bilim Kurulu üyesi ve Hacettepe Üniversitesi Ögretim Üyesi Prof. Dr. Ates Kara, dünya üzerinde asi çalismalari hizla devam ettigini belirterek, sunlari söyledi:

“Su an itibari ile 200 üstünde çalisma devam ediyor. Kullanima hazir hale gelen asilar bilim için çok erken sayilabilecek bir süre zarfinda ortaya çikti. Bununla birlikte konuyla ilgili 8 ayda 295 bin yayin yapildi. Türkiye’de Faz2’ye geçen asi çalismalari mevcut. ABD, Kanada ve Avrupa ülkeleri nüfuslarini yaklasik 4 kati kadar asi siparis verdi. Asilarin koruyuculugunun en fazla 1 yil doldugu düsünülerek dogru planlama yapilmali. Asi stoklarimiz fazla olmali.” 

Istinye Üniversitesi Tip Fakültesi Prof. Dr. Mustafa Ayberk Kurt, panelde yaptigi konusmada “Ülkemizdeki ilk vakanin görüldügü 17 Mart’tan itibaren yaklasik 1 yili tamamlamak üzereyiz. Bizim kusagimizin daha öncesinden deneyimlemedigi bir süreç oldu. Salginla mücadele sürecini tüm yönleriyle ele alacagimizin panellerin ilkinde ülkemizdeki ve dünyadaki asi çalismalarini tüm yönleriyle degerlendirdik. Bu vesileyle tüm saglik çalisanlarimizi minnetle aniyoruz” dedi.

“Virüsler sürekli mutasyona ugrar”

ABD yer alan Sana Biotechnology sirketindeki çalismalarina devam eden virolog Dr. Semih Tareen, su an için bu mutasyonlarin büyük bir tehlike yaratmadigini belirterek sunlari söyledi: 

“Ilk koronavirüs bilim insanlarinca kesfedildiginde yil 1966’diydi. Devaminda hayatimizda olagan olarak seyreden 4 tane daha koronavirüs kesfedildi. Bu noktadaki en büyük temennimiz Covid-19 virüsünün hayatimizda sürekli seyreden besinci koronavirüs olmasi. Bu virüsü mevsimlik bir grip virüsü seviyesine geldiginde yendigimizi söyleyebiliriz. Basinda çikan mutasyon haberleri dogru çünkü virüsler sürekli mutasyona ugrar. Ancak su an için çok büyük bir tehlike oldugunu ve olaganüstü farklar yaratacagini düsünmüyorum. Dünya üzerinde henüz bir çaresi veya asisi bulunmamis birçok hastalik var. Bu açidan bakildiginda Covid-19 için sansliydik denilebilir.”