UN Women öncülügünde SAM Arastirma ve Danismanlik tarafindan yürütülen arastirmaya dayanan rapor, Türkiye’de çocuk yasta, erken ve zorla evlilik (ÇEZE) algisi, ÇEZE’ye karsi tutumlar ve ÇEZE’nin altinda yatan nedenler ve etkilerine dair detayli bir analiz sunuyor.
Türkiye’nin farkli sehirlerinde yasayan erkekler ve kadinlarla yürütülen görüsmelerden elde edilen nicel ve nitel verilere dayanan rapor, Türkiye’de çocukluk ve yetiskinlik, evlilik yasi ve uygulamalari, aile ve iliskiler, bireysellik, toplumsal cinsiyet esitligi, cinsiyet normlari ve ÇEZE gibi kavramlara dair algi ve tutumlari haritalandiriyor.
Rapora göre;
Erkeklerin %10’u ergenlige giren kiz çocuklarinin evlilige hazir oldugunu düsünürken, yalnizca %2.5’i bunun oglan çocuklari için geçerli oldugunu düsünüyor
Katilimcilarin %18.1’i ÇEZE’nin bir cezasi olmamasi gerektigini düsünüyor.
Bir kiz çocugu icin evlilik karari alirken son sözün baba ve annede oldugunu söyleyenler %27.9 iken oglan çocugu için bu oran %23.8.
ÇEZE’ye sahit oldugunda “dogru bulmuyorum ama bununla ilgilenecek kisi ben degilim” diyenlerin orani %36.8
Katilimcilar arasinda annesinin çocuk yasta evlendigini söyleyenlerin orani %26.7 iken babasinin çocuk yasta evlendigini söyleyenlerin orani %7.18
ÇEZE nedeniyle okula devam edemeyen kiz çocugu orani %19 iken, oglan çocuklarinda bu oran %10.5
Evli katilimcilarin %18’i akraba evliligi yaptigini belirtiyor.
Rapor, nitel bulgular kapsaminda katilimcilarin erken yasta evlilikle ilgili görüslerine de yer veriyor:
“Örnegin ben 17 yasima geldigimde, zaten benimki zorunlu bir evlilik oldu, istemedigim halde. Iste sen büyümüssün, adam olmussun, evlenmen gerekiyor. Zaten burada hani belli bir, 17 yasina geldiginde direkt evlenirler. Hani adam oldugun için. Ben zorunlu bir evlilik yaptim ve hala büyüdügümü fark etmemisim. (Mardin/ Erkek/18-25 yas”
“Kadin 35 yasina basarken kimse onu istemez. ( Erkek/18-60 yas/GKASV)”
“Ama erkek ve kadin arasindaki farkliliklar var. Kadin genç yasta evlenmezse, evlenme sansi azalir. (Erkek/18-60 yas/GKASV)”
“Benim amcamin kizi, 15 yasinda evlendi, 16 yasinda anne oldu. Kendisi annelik yapmiyor çocuklarina, yengem tarafindan çocuk büyütülüyor …O yüzden kendilerini büyütürlerken çocuklarini büyütüyorlar. Her sey yarim kalmis oluyor, eksik kalmis oluyor. Ezilmis oluyorlar. (Kadin/18-60 yas)”
“Simdi benim esim 14 yasindaydi, amcamin kiziydi, aramizda 8 yas fark var, askerligi bitirmistim bir yil sonra evlendim. Önemli olan ahlakiydi, her seyini begenerek, gelecege dönük, onunla evlendim. Kizim 22 yasinda evlendi. Onu da amcasinin ogluna verdim. (Erkek -18-60 yas)”
Rapor, erkeklerin ve oglan çocuklarinin, davranis degisikligi yaratilmasinda, ÇEZE’nin ortadan kaldirilmasinda ve toplumsal cinsiyet esitliginin saglanmasinda daha güçlü bir rol oynamalarini kolaylastiracak önemli bir rehberlik sunuyor. Rapor bulgularinin, Sürdürülebilir Kalkinma Amaçlari ile uyum içinde, Türkiye’deki zararli sosyal norm ve tutumlarin dönüstürülmesine katkida bulunmasi amaçlaniyor.
“Çocuk Yasta, Erken ve Zorla Evliliklere Iliskin Erkek Algisi” raporu, Isveç’in Isveç Uluslararasi Kalkinma Isbirligi Ajansi (SIDA) araciligiyla sagladigi finansal destek ile ‘Çocuk Yasta, Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi Birlesmis Milletler Ortak Programi’ kapsaminda UN Women tarafindan hayata geçirildi.