Içinde bulundugumuz iklim krizi nedeniyle hem ülkemizde hem de Akdeniz havzasi basta olmak üzere pek çok bölgede orman yanginlari ile karsi karsiya kaldik. Türkiye bu yanginlarda onbinlerce hektar orman varlgini kaybederken, tarim arazileri, sera alanlari küle döndü, insanlarla birlikte pek çok canli zarar gördü. Halen çesitli bölgelerde yasanan orman yanginlari, Özellikle yaz aylarinda tam bir afete dönüsebiliyor. Üstelik yanginlarin söndürülmüs olmasi riskleri ortadan kaldirmiyor. Konuyla ilgili bir degerlendirme yapan Türkiye Solunum Arastirmalari Dernegi (TÜSAD), orman yanginlari nedeniyle meydana gelen dumanin içindeki kirletici partikülleri kaynakli riskin sürdügüne ve bu kirleticilerin insan sagligini olumsuz etkiledigine vurgu yapti.
INCE PARTIKÜLLERE KARSI N95 MASKE KULLANILMALI
TÜSAD Mesleki ve Çevresel Solunum Hastaliklari Is Sagligi Çalisma Grubu Baskani Uzm.Dr. Nur Safak Alici, Uzm. Dr. Adem Koyuncu ve Doç. Dr. Ayse Coskun Beyan hazirladiklari bir açiklama ile konu hakkinda bilgi verirken, sunlara dikkat çektiler: “Yangin sirasinda ve sonraki günlerde özellikle astim ve KOAH basta olmak üzere kronik solunum sistemi hastaligi ya da kronik kalp hastaligi olanlar, yaslilar ve çocuklar ve gebeler gibi hassas gruplar risk altinda. Orman yangini sirasinda açiga çikan duman, tahta ve diger organik maddelerin yanmasindan ve ince partiküllerin karisimindan olusur. Dumandan kaynaklanan en önemli saglik tehdidi ince partiküllerdir. Bu mikroskobik partiküller akcigerlerin derinliklerine nüfuz edebilir. Yangin dumanindan korunmak için yangindan sonraki günlerde toz maskeleri ve cerrahi maskeler orman yangini dumanindaki ince partiküllerden akcigerlerinizi koruma için yeterli olmaz. N95 veya P100 solunum maskeleri olarak bilinen partikül maskeleri kullanilmali. Bu maskeler yüzünüze tam oturursa ve dogru sekilde takilirsa sizi koruyabilir. Ancak bu maskeleri çocuklara önermiyoruz.”
YANGIN KAYNAKLI HAVA KIRLILIGINE DIKKAT!
Alici, orman yanginlari nedeniyle meydana gelecek hava kirliliginden korunma önerilerini ise söyle özetledi:
Kuru veya yas esarp, atki bandanalar kaba partiküllerin filtrelenmesi için kullanilabilir ancak uzun süreli bir koruma saglamaz, güvensizdir. Yangin bölgesinde kapi ve pencereler kapali sekilde içeride kalin.
Dumanin içeri girmesini önlemek için klimanizi temiz hava girisi kapali (devridaim modu) ile çalistirin. Klimaniz yoksa ve pencereler kapaliyken içeride kalamayacak kadar sicaksa baska bir yere siginin.
Iç ortam hava kirliligini arttirmayin, mum yakmayin veya gaz, propan, odun sobasi, aerosol spreyleri kullanmayin. Eti kizartmayin veya kavurmayin, tütün ürünleri içmeyin. Bütün bunlar iç mekânlarda hava kirliligini artirabilir.
Kauçuk tabanli ayakkabilar, lateks ve nitril eldivenler gibi koruyucu donanimlari yangin bölgesinde kullanmayin. Bu malzemeler isiya dayanikli olmadigindan hatta bazi durumlarda yanmayi artirdigindan artmis saglik ve güvenlik tehdidi olusturur.
Halk sagliginin korunmasi ile ilgili yangin dumani ve sonrasinda olusan kirlilik hakkinda halkin bilgilendirilmesi çok önemlidir. Maruz kalim sonucu etkilenebilecek kesimin KOAH, astim gibi kronik hastaliklara sahip olan kisiler) özellikle bilgilendirilmesi ve önlem almasi gerekir.