Bugün, 14 Ekim 2025 Salı
Prof. Dr. Nevzat Tarhan liderliginde gelistirilen ölçek kapsaminda Yeni Medya ve Gazetecilik Bölümü Dr. Ögretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal yönetiminde Türkiye genelinde 1026 katilimciyla bir arastirma yapildi.
Türkiye genelinde 1026 kisiye “Üsküdar Yasam Amaçlari Ölçegi (ÜSYAM)” uygulandi. 15-71 yas araliginda olan katilimcilarin yas ortalamasi 33 oldu. Ölçegin uygulanmasiyla elde edilen ortalama puan 104 bulundu. Ölçekten alinabilecek en düsük puan 28, en yüksek puan ise 140 oldu. Ölçek puan araliklarina göre 28-65 arasi az seviye, 66-102 orta seviye, 103-140 arasi yüksek seviye olarak belirlendi. Alinan puan orta seviyenin biraz üzerinde bulundu.
Arastirmada 1026 katilimci yas gruplarina göre X,Y,Z kusagi olarak gruplandirildi. Z kusaginin diger kusaklardan istatistiksel olarak farklilastigi ortaya çikti. Buna göre en düsük yasam amaçlari becerisi puanini Z kusagi aldi. Z kusagi ölçegin toplamindan 100,7 puan aldi. Bu sonuç orta seviyede yasam amaçlarini yönetebilme becerisi gösterdiklerini ortaya koydu.
Z kusagi olarak en küçügü 15 yasinda olan bireylerden elde edilen sonuçlar, gençlerin popüler olma, biran önce görevinde yükselme, kolay yoldan kazanç elde etme ve kolay harcama, hayattan zevk almayi amaçlama, ugruna zorluk çekecegi hedeflerden kaçinma, gelecege yatirim yapmak için sikinti çekmektense bugünü rahat geçirmeyi tercih etme, kendi ihtiyaçlarina önplanda tutma, basari için aile iletisimini erteleme, kendi mutlulugunu baska seylerden daha fazla önemseme gibi davranislari benimsediklerini ortaya koyuyor.
Zorluklarla basa çikma becerisinin henüz gelismedigi ortaya çikan Z kusaginin somut anlam becerileri, soyut anlam becerileri, ölüm inanci, doyum erteleme becerisi, iç kontrol becerisi, orta ve uzun vadeli planlama becerisi ve ego ideali algisi için çalismalarin yapilmasi gerekmektedir. Bu amaçla öncelikle bu becerilerin ölçülmesi için “7 Boyutlu Üsküdar Yasam Amaçlari Ölçegi” gelistirildi. Ölçemedigimiz seyi yönetemeyiz. Ölçek yapilacak çalismalar için durum tespitinin belirli araliklarla yapilmasini saglayacak.
Arastirmada Z kusagi 15-29 yas araligi olarak ele alindi, 30-45 yas arasindakiler Y kusagi, 45 yas üzerindekiler X kusagi olarak gruplandirildi. X ve Y kusagi ölçekten birbirine yakin puan alarak yüksek seviye araliginda bulundu (107 puan).
X ve Y kusagi olarak arastirmada odaklanan 30 yas ve üzeri kisilerin geleceklerini planlamaya, aile iletisimine, topluma faydali olmaya daha fazla önem verdikleri ortaya çikti. Ayni zamanda ölüm sonrasi hakkinda düsünmeye ve öldükten sonra nasil bir iz birakacaklarina dair düsüncelere egilim konusunda 45 yas üzerindeki bireyler kadar 30’lu yaslardaki bireylerin de kafa yormaya basladiklari sonucuna varilmistir.
Ölçekte yer alan ölüm inancina dair öldükten sonra mezar tasinda ne yazacagini düsünme, ölüm hakkinda düsünmek isteyip istememe, öldükten sonra nasil bir insan olarak anilacagini düsünme ifadelerine Z kusagi bireyleri düsük puan vermistir. Buna göre 15-29 yas araligindaki gençlerin ölüm inanci konusundaki kabul becerilerinin düsük seviyede oldugu görülmüstür. Ani yasamak konusundaki heyecan ve istekleri Z kusaginin belirgin özellikleri olarak kendini gösterirken, ölüm hakkinda düsünmek istemedikleri ortaya çikmistir. Arastirma sonuçlari Z kusagina degerler egitimlerinin verilmesinin önemine isaret etmektedir. Üsküdar Üniversitesi’nde Prof. Dr. Nevzat Tarhan öncülügünde kusaklara yönelik iletisim, degerlerin farkindaligi ve egitimine dair çalismalari kapsayan bir proje için adimlar atilmistir.
Dr. Ögretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, ölçek ve çalismaya iliskin verdigi bilgide 1026 kisiye uygulanan Üsküdar Yasam Amaçlari Ölçegi (ÜSYAM) verileri ile ölçegin geçerlilik ve güvenirlik çalismalari yapildigini söyledi. Dr. Ögretim Üyesi Aylin Tutgun Ünal, su bilgileri verdi:
“Buna göre veri seti ikiye bölünerek, 510 kisilik bölümüne açiklayici faktör analizi (AFA), 516 kisilik bölümüne ise dogrulayici faktör analizi uygulandi. Açiklayici faktör analizi sonucunda ölçegin 7 boyuttan olustugu ortaya çikti. Ölçegin açiklayiciligi yüzde 52 bulundu. Bu oran sosyal bilimlerde iyi seviyeyi göstermektedir. Boyutlarin dogrulanabilmesi için ortaya çikan 7 boyuttan AMOS programinda model olusturuldu. Yapilan analizlerde uyum iyiligi sonuçlari yeterli seviyeyi gösterdi. Boyutlari kapsayan maddelerin içeriklerine isimlendirmeler yapildi. Buna göre ölçek “Somut Anlam Becerileri”, “Ölüm Inanci”, “Doyum Erteleme Becerisi”, “Soyut Anlam Becerisi”, “Iç Kontrol Becerisi”, “Orta ve Uzun Vadeli Planlama Becerisi”, “Ego Ideali Algisi” boyutlarinda ölçüm yapabilmektedir.
Ölçegin toplamindan alinan puanlar 3 seviyeyi göstermektedir. Buna göre, 28-65 arasi “Az Seviye”, 66-102 arasi “Orta Seviye”, 103-140 arasi “Yüksek Seviye” olarak degerlendirilmektedir. Elde edilen sonuç yasam amaçlarini yönetebilme becerisini 7 boyut kapsaminda ortaya koymaktadir.
Ölçegin 1,2,4,26. maddeleri somut anlam becerilerini, 5,6,7. maddeleri ölüm inancini, 8,9,10,17. maddeleri doyum erteleme becerisini, 11,19,20,22,23,28. maddeleri soyut anlam becerilerini, 12,13,14,15. maddeleri iç kontrol becerisini, 16,18,27. maddeleri orta ve uzun vadeli planlama becerisini, 21,24,25. maddeleri ego ideali algisini ölçmektedir.”
Ölçekteki yasam amaçlarina yönelik ifadelere katilimcilar “Hiç Katilmiyorum”, “Az Katiliyorum”, “Orta Katiliyorum”, “Çok Katiliyorum” ve “Tamamen Katiliyorum” olarak derecelendirilen katilim sikligini belirtiyorlar (Hiç Katilmiyorum: 1 puan, Tamamen Katiliyorum: 5 Puan). 28 maddeye verilen puanlar toplandiktan sonra, alinan puan uygun araliga göre degerlendiriliyor.
3, 6, 7, 11, 16, 18, 22, 27. Maddeler disindaki maddeler ters kodlanmalidir.
1. Zengin olma hayali kurarim.
2. Ünlü olma hayali kurarim.
3. En büyük istegim her seyden önce saglikli olmaktir.
4. Makam sahibi olmak çok önemlidir.
5. Öldükten sonra nasil bir insan olarak anilacagimi pek önemsemem.
6. Hayatimin sonlandiktan sonra mezar tasimda ne yazilacagi benim için önemlidir.
7. Ardimda iyi bir hikâye birakmak için attigim adimlara dikkat ederim.
8. Gelecege yatirim yapmak için sikinti çekmektense, bugünü iyi geçirmeyi tercih ederim.
9. Zorluklarla karsilastigimda kendimi fazla zorlamam, konuyu degistiririm.
10. Ugrunda zorluk çekecegim hedeflerden kaçinirim.
11. “Bayrak”, “Vatan”, “Tanri” kavramlari benim için büyük önem tasir.
12. Daha büyük kazanç için beklemeyi sevmem, hemen sonuç almak benim için daha önemlidir.
13. Alisveris tutkumu kontrol edemem.
14. Kolay âsik olurum.
15. Ders çalisirken veya bir is yaparken sikilinca hemen birakirim.
16. Sevmedigim isleri yaparken orta ve uzun vadede bana kazandiracaklarini düsünüp devam edebilirim.
17. Maddi olarak daha fazla seye sahip olabilmek için sikintiya girmeyi istemem.
18. Insanliga faydasi olan bir kâsif, mucit ya da Nobel ödülü alan bir bilim insani olmayi hayal ederim.
19. Benim için kendi ihtiyaçlarim, milli degerlerden daha önceliklidir.
20. Benim için kendi ihtiyaçlarim, dini konulardan daha önceliklidir.
21. Emek verdigim bir konuda basarili olmak, insani iliskilerden daha önemlidir.
22. “Vatanini en çok seven görevini en iyi yapandir” sözüne inanirim.
23. Ölüm ve ölümden sonrasini düsünmemeyi tercih ederim.
24. Begenilen ve özenilen biri olmayi, topluma faydali biri olmaya tercih ederim.
25. Amaç daha basarili ve mutlu olabilmekse, ailemi ihmal etmek beni çok üzmez.
26. Baskalarinin benden överek söz etmesini çok önemserim.
27. Biraz risk alip yeni ve farkli isler yapmayi severim.
28. Kendi mutlulugum ve isteklerim, diger birçok konudan daha önemlidir.
Degerlendirme:
28-65 arasi az seviye
66-102 arasi orta seviye
103-140 yüksek seviye
22.4 ° / 12.4 °
23 ° / 12.6 °
22.2 ° / 11.9 °
