Enflasyon yillardir dünya ekonomisinin önemli ve bas edilmesi güç sorunlarindan biridir.
Ekonomide para miktari ne kadar yükselirse enflasyon oraninin artma orani da o ölçüde yükselir.
Yani para miktari artmazsa enflasyonun meydana gelme olasiligi o derece azalir. Genelde bunu sebebi, su bu degil, doga hiç degil.
Sebebi, insandir.
Gelismekte olan ülkelerde enflasyonun üç özgün sebebinden bahsedilir. Birincisi, Devlet bütçesi açiklaridir.
Öyle ise denk Bütçe yapacaksin.
Devletin kalkinma çabasi, çabuk büyüme arzusu büyük harcamalari olabilir. Bu harcamalar içinde para arzini arttirmak enflasyona sebep olur.
Geçmiste de bu tür vakalara çok sik rastlanmistir.
Lale devrindekiler Kaplumbagalarin sirtinda mum dikip gezdirirken, Hollandalilarin bugünkü Lale ihracatina bakar misin?
Ne kadar?
Otuz ikinci ulu sultan hakan Abdülaziz Efendi.
New York’ ta ki Hürriyet heykelinin masraflarina akçeler ayirip, üstlenirken,
Gümüs akçelerdeki gümüs oranini düsürmek enflasyona davettir.
Fermanimdir..
Tiz elden gümüs miktari azaltila.
Hazine basi, Ferman hünkarimindir.
Dedi mi.
Hem kelle kurtulur hem ikbal.
Yeni çeriler mangir bekler, Almazlarsa isyan baslar, kelleler lebalep.
Yine hakanlardan biri ogluna sünnet töreni yaparken dügün elli iki gün elli iki gece sürmüs, fiyatlar on-on bes kat artmis.
Kaimeler basilmis.
Neymis amaç.
Misir dan yükselen isik Hindistan’i aydinlatsin.
Inekler karanlikta ürkmesin.
Sultaniye, akçe, mangir, ufak paralarla altin ve gümüs paralari 0,39 dan 0,05 grama kadar düsünce enflasyon kapini çalar.
Açsan da açmasan da, o girecegi yeri bilir.
Acemi hiç degil, acemi ariyorsan yukari bak.
Kim ne halt isledi diye.
Hürriyet heykeli Misir da törenle açilmis lakin.
Heykelsiz.
Akçe gitti.
Heykel?
O da gitti.
Uyanik Fransiz mimar da onu ABD ye satmis ufak tefek revizyonlarla.
Altin sürekli kendini yenileyen maden.
Tarih boyunca degerini yitirmeyen altin.
Atom no su otuz dokuz olan bir element.
Son yillarda Dünya ülkelerini, savrulmalar ve saçmaliklarla yönetimleri avucuna alan enflasyona baktiginizda.
Ekonomistler ve idareciler enflasyonu bertaraf edecek ve ümitleri yesertecek uygulamalari ile refah düzeyine kavusturabilecek kapasitede ve liyakat ta görünmüyorlar.
Lambaya püf de.
Bu kosullar içinde gelismis ülkelerde çözüm getirmekten uzaklar.
Zira bu durum onlarin tasarrufu.
Eller bosuna ovusturulmuyor.
Buna Deniz asiri ticaret, atesli silahlar, Osmanlida timar sisteminin bozulmasi da etken olmustur.
Günümüzde para düzenlemeleri merkez bankasindan, bankalara fonlama yaparak borçlanma yolu ile, borçlanma senetleri vererek enflasyona yol verilmekte,
Dolasimdaki para miktari arttirilarak ve banka kredileri de enflasyona sebep olarak görülebilir.
Bin dokuz yüz yetmis bir de Altin karsiligi, para basma düzeni terk edilince fiyat istikrarsizligi yeniden baslamis oldu mu?
Hürriyet abidesi hala orada durmakta.
Gözleri açik, doguya ya da batiya baksin.
Lakin biz enflasyona bakiyoruz.
Iner mi, çikar mi?
Asansör olsa fikrimizi söyleyecegiz.
Ama degil.
